Trong bối cảnh dữ liệu cá nhân ngày càng trở thành một loại tài sản quý giá nhưng cũng đối mặt với nhiều nguy cơ xâm phạm, bảo vệ dữ liệu cá nhân đã trở thành một vấn đề cấp bách và quan trọng. Nhận thức được điều này, Chính phủ Việt Nam đã ban hành Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân, trong đó giao cho Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05) vai trò chủ chốt trong công tác bảo vệ dữ liệu cá nhân. Bài viết này, DPVN sẽ phân tích cụ thể trách nhiệm của Cục An ninh mạng trong công tác bảo vệ dữ liệu cá nhân cho người dân và doanh nghiệp, góp phần xây dựng một môi trường số lành mạnh và bền vững.
Sơ lược về Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05)
Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05) được thành lập từ năm 2018, là cơ quan đầu ngành về bảo đảm an ninh, an toàn mạng và phòng chống tội phạm công nghệ cao tại Việt Nam. Với sự ra đời của Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân, A05 được giao thêm vai trò cơ quan chuyên trách về bảo vệ dữ liệu cá nhân, thể hiện qua các điều khoản sau:
Điều 29 – Cơ quan chuyên trách bảo vệ dữ liệu cá nhân và Cổng thông tin quốc gia về bảo vệ dữ liệu cá nhân: Khoản 1 của điều này nêu rõ
“Cơ quan chuyên trách bảo vệ dữ liệu cá nhân là Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao – Bộ Công an, có trách nhiệm giúp Bộ Công an thực hiện quản lý nhà nước về bảo vệ dữ liệu cá nhân.”
Điều này khẳng định vai trò chủ chốt của Cục An ninh mạng (A05) trong việc thực thi pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân tại Việt Nam. A05 là cơ quan đầu mối chịu trách nhiệm về việc xây dựng, triển khai và giám sát các hoạt động bảo vệ dữ liệu cá nhân trên toàn quốc.
Điều 32 – Trách nhiệm của Bộ Công an. Điều này quy định các trách nhiệm cụ thể của Bộ Công an, trong đó bao gồm các trách nhiệm được giao cho Cục An ninh mạng (A05) như:
- Hướng dẫn, triển khai hoạt động bảo vệ dữ liệu cá nhân: A05 chịu trách nhiệm hướng dẫn các cơ quan, tổ chức, cá nhân về các biện pháp, quy trình, tiêu chuẩn bảo vệ dữ liệu cá nhân, đồng thời xây dựng và đề xuất các tiêu chuẩn, khuyến nghị về bảo vệ dữ liệu cá nhân.
- Xây dựng, quản lý, vận hành Cổng thông tin quốc gia về bảo vệ dữ liệu cá nhân: A05 có trách nhiệm xây dựng và vận hành Cổng thông tin quốc gia để cung cấp thông tin, tiếp nhận phản ánh, xử lý vi phạm và thực hiện các hoạt động khác liên quan đến bảo vệ dữ liệu cá nhân.
- Đánh giá kết quả công tác bảo vệ dữ liệu cá nhân: A05 đánh giá kết quả công tác bảo vệ dữ liệu cá nhân của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.
- Tiếp nhận hồ sơ, biểu mẫu, thông tin về bảo vệ dữ liệu cá nhân: A05 tiếp nhận các hồ sơ, biểu mẫu liên quan đến hoạt động bảo vệ dữ liệu cá nhân theo quy định của Nghị định.
- Thúc đẩy các biện pháp và nghiên cứu về bảo vệ dữ liệu cá nhân: A05 có trách nhiệm thúc đẩy các biện pháp và thực hiện nghiên cứu để đổi mới trong lĩnh vực bảo vệ dữ liệu cá nhân, triển khai hợp tác quốc tế về bảo vệ dữ liệu cá nhân.
- Thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, xử lý hành vi vi phạm: A05 có quyền thanh tra, kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý các hành vi vi phạm quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân theo quy định của pháp luật.
Như vậy, với vai trò là cơ quan đầu ngành và cơ quan chuyên trách về bảo vệ dữ liệu cá nhân, A05 đóng vai trò rất quan trọng trong việc đảm bảo an toàn thông tin cho người dân và doanh nghiệp, góp phần xây dựng một môi trường số an toàn, lành mạnh và bền vững. Hãy cùng DPVN tìm hiểu chi tiết hơn về nhiệm vụ cũng như quyền hạn của Cục an ninh mạng trong phần tiếp theo.
Trách nhiệm của Cục An ninh mạng trong công tác bảo vệ dữ liệu cá nhân
Nghi định 13/2023/NĐ-CP đươc ban hành đã quy định Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao là cơ quan chuyên trách bảo vệ dữ liệu cá nhân, có trách nhiệm, nhiệm vụ giúp Bộ Công an thực hiện quản lý nhà nước về bảo vệ dữ liệu cá nhân.
Xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật
Cục An ninh mạng đóng vai trò chủ chốt trong việc tham mưu, đề xuất với Chính phủ về việc xây dựng, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân. Cục cũng chịu trách nhiệm hướng dẫn các bộ, ngành, địa phương và các tổ chức, cá nhân trong việc áp dụng các quy định pháp luật này một cách hiệu quả.
Phòng ngừa, phát hiện và xử lý vi phạm
Cục An ninh mạng không chỉ là cơ quan xây dựng pháp luật mà còn là lực lượng tiên phong trong việc phòng ngừa và ngăn chặn các hành vi xâm phạm dữ liệu cá nhân. Cục xây dựng và triển khai các biện pháp kỹ thuật, nghiệp vụ tiên tiến để phát hiện sớm các nguy cơ, lỗ hổng bảo mật, đồng thời điều tra, xử lý nghiêm các vụ việc vi phạm theo quy định của pháp luật.
Hợp tác quốc tế
Trong bối cảnh tội phạm mạng ngày càng tinh vi và mang tính quốc tế, Cục an ninh mạng có nhiệm vụ tích cực tham gia các diễn đàn, tổ chức quốc tế về an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu cá nhân. Đồng thời thiết lập và duy trì quan hệ hợp tác chặt chẽ với các cơ quan an ninh mạng của các quốc gia khác để trao đổi thông tin, chia sẻ kinh nghiệm và phối hợp hành động, nhằm ngăn chặn và xử lý hiệu quả các vụ việc xâm phạm dữ liệu cá nhân có yếu tố nước ngoài.
Các nhiệm vụ khác
Ngoài các nhiệm vụ chính nêu trên, Cục An ninh mạng còn thực hiện các nhiệm vụ khác như quản lý và vận hành Cổng thông tin quốc gia về bảo vệ dữ liệu cá nhân, thu thập và phân tích thông tin về tình hình an ninh mạng, báo cáo định kỳ cho Chính phủ và các cơ quan chức năng, đồng thời tuyên truyền, phổ biến kiến thức về bảo vệ dữ liệu cá nhân đến cộng đồng.
Quyền hạn của Cục an ninh mạng trong công tác bảo vệ dữ liệu cá nhân
Với tư cách là cơ quan chuyên trách bảo vệ dữ liệu cá nhân, Cục An ninh mạng (A05) có quyền hạn:
Quyền kiểm tra, giám sát:
- Kiểm tra việc tuân thủ các quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân tại các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp.
- Yêu cầu các bên liên quan cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến hoạt động xử lý dữ liệu cá nhân.
- Đánh giá tác động của việc xử lý dữ liệu cá nhân, đặc biệt là đối với các hệ thống thông tin quan trọng.
- Thanh tra, kiểm tra việc thực hiện quy định của pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân.
Quyền xử lý vi phạm:
- Xử phạt vi phạm hành chính đối với các hành vi vi phạm quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân.
- Kiến nghị xử lý hình sự đối với các hành vi vi phạm nghiêm trọng.
- Yêu cầu các bên liên quan khắc phục hậu quả của vi phạm, thực hiện các biện pháp khắc phục để ngăn chặn vi phạm tái diễn.
Quyền hợp tác quốc tế:
- Đề nghị hợp tác, hỗ trợ từ các cơ quan nước ngoài trong việc điều tra, xử lý các vụ việc xâm phạm dữ liệu cá nhân có yếu tố nước ngoài.
- Tham gia các diễn đàn, tổ chức quốc tế về an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu cá nhân.
Quyền quản lý nhà nước:
- Hướng dẫn, đôn đốc các cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện các quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân.
- Xây dựng, quản lý và vận hành Cổng thông tin quốc gia về bảo vệ dữ liệu cá nhân.
- Tuyên truyền, phổ biến kiến thức về bảo vệ dữ liệu cá nhân.
Bài viết trên, DPVN đã tập trung phân tích những nhiệm vụ, quyền hạn của Cục An ninh mạng trong hoạt động bảo vệ dữ liệu cá nhân. Với những nhiệm vụ và quyền hạn được giao, Cục An ninh mạng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ dữ liệu cá nhân của người dân, góp phần đảm bảo an ninh quốc gia và trật tự an toàn xã hội.
