Trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước về bảo vệ dữ liệu cá nhân là một cơ chế đa tầng, với vai trò của Bộ Công an là trung tâm trong việc giám sát và kiểm tra. Tại DPVN, chúng tôi sẽ cung cấp một cái nhìn tổng quan về trách nhiệm của các cơ quan, giúp doanh nghiệp hiểu rõ cơ chế thực thi pháp luật và tuân thủ hiệu quả.
Cơ quan nào chịu trách nhiệm quản lý nhà nước về bảo vệ dữ liệu cá nhân tại Việt Nam?
Theo Điều 36 Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân số 91/2025/QH15, Chính phủ thống nhất thực hiện quản lý nhà nước. Trong đó, Bộ Công an là cơ quan đầu mối, chịu trách nhiệm chính trước Chính phủ. Các Bộ, cơ quan ngang Bộ và Ủy ban nhân dân cấp tỉnh có trách nhiệm phối hợp thực hiện quản lý nhà nước trong phạm vi ngành, lĩnh vực và địa phương của mình.
Việc xác định rõ cơ quan chịu trách nhiệm là rất quan trọng để doanh nghiệp và người dân biết đâu là đầu mối để thực hiện các thủ tục hành chính, gửi khiếu nại và làm việc khi có các vấn đề phát sinh. Cơ cấu quản lý nhà nước về bảo vệ dữ liệu cá nhân tại Việt Nam được thiết lập theo mô hình tập trung, kết hợp với phân cấp theo ngành và lĩnh vực.
Về chuyên môn sâu, mô hình này có những ưu điểm và đặc thù riêng. Việc giao cho Bộ Công an, với đơn vị nòng cốt là Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05), vai trò đầu mối cho thấy sự chú trọng của nhà nước đối với khía cạnh an ninh trong bảo vệ dữ liệu. Đồng thời, việc phân công trách nhiệm cho các bộ ngành khác đảm bảo rằng các quy định sẽ được áp dụng một cách phù hợp với đặc thù của từng lĩnh vực như y tế, ngân hàng hay thương mại điện tử.
Tổng quan về 8 trách nhiệm chính của cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh vực này là gì?
Theo Điều 5 Nghị định 13/2023/NĐ-CP, nội dung quản lý nhà nước về bảo vệ dữ liệu cá nhân bao gồm 8 nhóm trách nhiệm chính. Các trách nhiệm này bao quát toàn diện, từ khâu xây dựng và ban hành chính sách, pháp luật; tuyên truyền, giáo dục; đào tạo nguồn nhân lực; cho đến các hoạt động thực thi như thanh tra, kiểm tra; giải quyết khiếu nại, tố cáo; xử lý vi phạm; và hợp tác quốc tế.
Đây là một khuôn khổ trách nhiệm toàn diện, đảm bảo rằng việc bảo vệ dữ liệu cá nhân được triển khai một cách đồng bộ trên mọi phương diện.
Trách nhiệm cụ thể của Bộ Công an với vai trò là cơ quan đầu mối là gì?
Với vai trò là cơ quan đầu mối và có đơn vị chuyên trách là Cục A05, Bộ Công an gánh vác những trách nhiệm quan trọng và trực tiếp nhất. Các trách nhiệm này bao gồm việc hướng dẫn, triển khai hoạt động bảo vệ dữ liệu; vận hành Cổng thông tin quốc gia; tiếp nhận và xử lý các hồ sơ hành chính; và đặc biệt là chủ trì các hoạt động thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm.
Điều 32 Nghị định 13 đã quy định rất chi tiết về vai trò của Bộ Công an.
Thực thi pháp luật và giám sát
Đây là nhóm trách nhiệm trọng tâm và có tác động trực tiếp nhất đến doanh nghiệp.
- Thanh tra, kiểm tra: Chủ trì các hoạt động thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp về bảo vệ dữ liệu cá nhân.
- Giải quyết khiếu nại, tố cáo và xử lý vi phạm: Là cơ quan đầu mối tiếp nhận và xử lý các khiếu nại của người dân, cũng như ra các quyết định xử lý khi phát hiện vi phạm.
Quản lý hành chính
Bộ Công an (mà trực tiếp là Cục A05) là đơn vị vận hành bộ máy hành chính của hệ thống bảo vệ dữ liệu.
- Vận hành Cổng thông tin quốc gia về bảo vệ dữ liệu cá nhân: Quản lý trang baovedlcn.gov.vn.
- Tiếp nhận hồ sơ: Là nơi tiếp nhận và xử lý các hồ sơ bắt buộc như Hồ sơ đánh giá tác động và các thông báo khác.
💡 Luật sư Nguyễn Lâm Sơn chia sẻ: “Một kinh nghiệm thực tế là các doanh nghiệp cần theo dõi Cổng thông tin quốc gia về bảo vệ dữ liệu cá nhân một cách thường xuyên. Đây không chỉ là nơi để nộp hồ sơ, mà còn là kênh mà Cục A05 công bố các hướng dẫn, các biểu mẫu mới, và cả các cảnh báo về các hình thức vi phạm phổ biến. Việc chủ động cập nhật thông tin từ nguồn chính thức này sẽ giúp doanh nghiệp luôn đi trước một bước trong công tác tuân thủ.”
Trách nhiệm của các Bộ, ngành khác trong từng lĩnh vực cụ thể là gì?
Các Bộ, ngành khác có trách nhiệm quản lý nhà nước đối với việc bảo vệ dữ liệu cá nhân trong phạm vi ngành, lĩnh vực mình phụ trách. Ví dụ, Bộ Thông tin và Truyền thông chịu trách nhiệm trong lĩnh vực báo chí, viễn thông; Bộ Quốc phòng chịu trách nhiệm trong phạm vi quản lý của mình; Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp xây dựng các tiêu chuẩn.
Nghị định 13 đã phân công trách nhiệm cụ thể cho các Bộ, ngành chủ chốt:
| Cơ quan | Trách nhiệm chính |
|---|---|
| Bộ Thông tin và Truyền thông | Chỉ đạo các cơ quan báo chí, doanh nghiệp viễn thông, bưu chính tuân thủ; triển khai các biện pháp bảo đảm an toàn thông tin mạng cho dữ liệu cá nhân. |
| Bộ Quốc phòng | Quản lý, thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm trong các cơ quan, tổ chức, cá nhân thuộc phạm vi quản lý của Bộ Quốc phòng. |
| Bộ Khoa học và Công nghệ | Phối hợp với Bộ Công an trong việc xây dựng các tiêu chuẩn bảo vệ dữ liệu cá nhân và các quy chuẩn kỹ thuật. |
| Các Bộ, ngành khác | Thực hiện quản lý nhà nước về bảo vệ dữ liệu trong ngành, lĩnh vực mình phụ trách (ví dụ: Bộ Y tế đối với dữ liệu sức khỏe, Ngân hàng Nhà nước đối với dữ liệu tài chính, ngân hàng). |
DPVN: Hỗ Trợ Doanh Nghiệp Tương Tác Với Cơ Quan Quản Lý
Việc hiểu rõ cơ cấu và trách nhiệm của từng cơ quan quản lý nhà nước là rất quan trọng để doanh nghiệp có thể thực hiện các thủ tục hành chính và làm việc một cách hiệu quả.
DPVN cung cấp dịch vụ tư vấn và đại diện, giúp doanh nghiệp chuẩn bị hồ sơ và làm việc với các cơ quan chức năng. Hãy liên hệ với Luật sư Nguyễn Lâm Sơn để được hỗ trợ:
Hotline: 0982976486
Email: lamson@baovedlcn.vn
Địa chỉ: Tầng 6 Tòa Star Tower, Phố Trương Công Giai, Phường Yên Hòa, Quận Cầu Giấy, Thành Phố Hà Nội
Câu hỏi thường gặp về trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước
1. Nếu có khiếu nại về dữ liệu cá nhân, tôi nên gửi đến cơ quan nào?
Đầu mối chính để tiếp nhận khiếu nại, tố cáo về vi phạm dữ liệu cá nhân là Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05) – Bộ Công an, thông qua Cổng thông tin quốc gia về bảo vệ dữ liệu cá nhân.
2. Các biện pháp thực thi của cơ quan quản lý nhà nước là gì?
Các biện pháp thực thi rất đa dạng, bao gồm việc ban hành các văn bản hướng dẫn, tổ chức các hoạt động thanh tra, kiểm tra, yêu cầu doanh nghiệp cung cấp thông tin, giải trình, và áp dụng các biện pháp xử lý vi phạm như xử phạt hành chính.
3. Vai trò của Cục A05 có giống như các Cơ quan Bảo vệ Dữ liệu (DPA) ở Châu Âu không?
Về chức năng, có nhiều điểm tương đồng như giám sát tuân thủ, xử lý khiếu nại và ban hành hướng dẫn. Tuy nhiên, một điểm khác biệt lớn là Cục A05 là một đơn vị thuộc Bộ Công an, nhấn mạnh đến khía cạnh an ninh. Trong khi đó, nhiều DPA ở Châu Âu là các cơ quan độc lập.
4. Doanh nghiệp có thể tìm kiếm các văn bản pháp luật về trách nhiệm của các cơ quan này ở đâu?
Các văn bản pháp luật chính bao gồm Nghị định 13/2023/NĐ-CP và Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 91/2025/QH15. Ngoài ra, các thông tin và văn bản hướng dẫn chi tiết được đăng tải công khai trên Cổng thông tin quốc gia về bảo vệ dữ liệu cá nhân và Cổng thông tin điện tử của các Bộ, ngành liên quan.
5. Trách nhiệm của Ủy ban nhân dân cấp tỉnh trong lĩnh vực này là gì?
Theo Điều 37 Nghị định 13, UBND cấp tỉnh có trách nhiệm thực hiện quản lý nhà nước về bảo vệ dữ liệu cá nhân đối với các hoạt động trên địa bàn của mình, triển khai các quy định của pháp luật và bố trí kinh phí cho các hoạt động này.
Nguồn tham khảo:
- Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Cong-nghe-thong-tin/Nghi-dinh-13-2023-ND-CP-bao-ve-du-lieu-ca-nhan-562955.aspx
- Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân số 91/2025/QH15: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Luat-Bao-ve-du-lieu-ca-nhan-2025-so-91-2025-QH15-625628.aspx
- Cổng thông tin quốc gia về bảo vệ dữ liệu cá nhân:
- Luật Thanh tra 2022: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Luat-Thanh-tra-2022-506894.aspx
- European Data Protection Board (EDPB) – About EDPB: https://edpb.europa.eu/about-edpb/about-edpb_en
