Tiêu chuẩn bảo vệ dữ liệu cá nhân là các khuôn khổ và quy chuẩn kỹ thuật giúp doanh nghiệp triển khai các biện pháp bảo vệ thông tin một cách có hệ thống. Tại DPVN, chúng tôi sẽ cung cấp giải pháp giúp doanh nghiệp áp dụng các tiêu chuẩn an toàn thông tin phù hợp, từ đó tuân thủ pháp luật và nâng cao năng lực bảo mật.
Quy định pháp luật hiện hành về tiêu chuẩn bảo vệ dữ liệu cá nhân tại Việt Nam là gì?
Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân số 91/2025/QH15 (hiệu lực từ 01/01/2026) tại Điều 34 đã lần đầu tiên thiết lập một khuôn khổ pháp lý chính thức cho các tiêu chuẩn bảo vệ dữ liệu. Luật phân biệt rõ giữa “tiêu chuẩn” (khuyến khích áp dụng) và “quy chuẩn kỹ thuật” (bắt buộc áp dụng) đối với hệ thống, phần cứng, phần mềm và quy trình quản lý, vận hành.
Đây là một bước tiến pháp lý quan trọng, cho thấy định hướng của Việt Nam trong việc chuẩn hóa các hoạt động bảo vệ dữ liệu. Trước đây, Nghị định 13/2023/NĐ-CP chỉ khuyến khích áp dụng tiêu chuẩn một cách chung chung. Việc luật hóa vấn đề này tạo ra một cơ sở vững chắc để các cơ quan nhà nước ban hành các yêu cầu cụ thể, giúp doanh nghiệp có một thước đo rõ ràng để đánh giá và cải thiện hệ thống bảo vệ dữ liệu của mình.
Về chuyên môn sâu, sự phân biệt này có ý nghĩa thực tiễn rất lớn:
- Tiêu chuẩn: Là các tài liệu được công bố, thừa nhận áp dụng tại Việt Nam (ví dụ: TCVN dựa trên ISO). Việc áp dụng mang tính tự nguyện nhưng thể hiện sự chuyên nghiệp và cam kết cao của doanh nghiệp, thường là một lợi thế cạnh tranh.
- Quy chuẩn kỹ thuật: Là các yêu cầu kỹ thuật tối thiểu mang tính bắt buộc, do các cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành. Mọi tổ chức, cá nhân thuộc đối tượng phải tuân thủ. Ví dụ, trong tương lai, có thể sẽ có quy chuẩn kỹ thuật về mã hóa cho ngành tài chính.
Doanh nghiệp cần tuân thủ những tiêu chuẩn cụ thể nào để bảo vệ dữ liệu cá nhân?
Trong khi chờ đợi các quy chuẩn kỹ thuật chính thức của Việt Nam, doanh nghiệp nên chủ động áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế đã được công nhận rộng rãi. Hai bộ tiêu chuẩn quan trọng và phù hợp nhất là ISO/IEC 27001 về Hệ thống Quản lý An toàn Thông tin (ISMS) và ISO/IEC 27701, phần mở rộng chuyên về Quản lý Thông tin Riêng tư (PIMS).
Việc áp dụng các tiêu chuẩn này không chỉ giúp tuân thủ luật pháp Việt Nam mà còn là một “tấm vé thông hành” khi làm việc với các đối tác quốc tế, đặc biệt là từ Châu Âu.
Tiêu chuẩn ISO/IEC 27001:2022 – Nền tảng của An toàn Thông tin
Đây là tiêu chuẩn quốc tế hàng đầu về việc thiết lập, triển khai, duy trì và cải tiến liên tục một Hệ thống Quản lý An toàn Thông tin (Information Security Management System – ISMS). Nó không chỉ tập trung vào công nghệ mà còn cả con người và quy trình.
Lợi ích khi áp dụng: Giúp doanh nghiệp có một cách tiếp cận có hệ thống để quản lý các rủi ro về an toàn thông tin, bảo vệ tính bảo mật, toàn vẹn và sẵn sàng của dữ liệu. Việc đạt được chứng nhận ISO 27001 là một bằng chứng mạnh mẽ về cam kết bảo mật của doanh nghiệp.
Tiêu chuẩn ISO/IEC 27701:2019 – Chuyên sâu về Quản lý Quyền riêng tư
Đây là một phần mở rộng của ISO 27001, cung cấp các yêu cầu và hướng dẫn bổ sung để xây dựng một Hệ thống Quản lý Thông tin Riêng tư (Privacy Information Management System – PIMS).
💡 Luật sư Nguyễn Lâm Sơn chia sẻ: “ISO 27701 là câu trả lời trực tiếp nhất cho các yêu cầu của luật bảo vệ dữ liệu. Nó giúp doanh nghiệp tích hợp các nguyên tắc như giới hạn mục đích, tối thiểu hóa dữ liệu, và các quy trình đáp ứng quyền của chủ thể dữ liệu vào ngay trong hệ thống quản lý an toàn thông tin hiện có. Trong quá trình tư vấn, chúng tôi nhận thấy các doanh nghiệp đã có chứng nhận ISO 27001 sẽ có một khởi đầu thuận lợi hơn rất nhiều khi tuân thủ Nghị định 13, và việc áp dụng thêm ISO 27701 sẽ giúp họ gần như đáp ứng toàn bộ các yêu cầu.
Trách nhiệm và nghĩa vụ của doanh nghiệp trong việc áp dụng các tiêu chuẩn này là gì?
Trách nhiệm của doanh nghiệp là phải áp dụng các biện pháp bảo vệ dữ liệu cá nhân phù hợp ngay từ khi bắt đầu và trong suốt quá trình xử lý. Việc lựa chọn và áp dụng các tiêu chuẩn là một phần của trách nhiệm giải trình, chứng minh rằng doanh nghiệp đã có một cách tiếp cận chủ động và có hệ thống để bảo vệ dữ liệu.
Theo 8 nguyên tắc bảo vệ dữ liệu cá nhân, đặc biệt là nguyên tắc Bảo mật và Trách nhiệm giải trình, doanh nghiệp có các nghĩa vụ sau:
- Đánh giá rủi ro: Phải xác định được các rủi ro đối với dữ liệu cá nhân và lựa chọn các biện pháp kiểm soát tương xứng.
- Triển khai các biện pháp bảo vệ: Phải thực thi các biện pháp kỹ thuật và tổ chức để bảo vệ dữ liệu. Việc tuân theo một tiêu chuẩn như ISO 27001 giúp đảm bảo các biện pháp này là toàn diện và có hệ thống.
- Lập hồ sơ và chứng minh: Phải có khả năng chứng minh rằng mình đã áp dụng các biện pháp phù hợp. Việc có được chứng nhận ISO là một bằng chứng mạnh mẽ.
Các biện pháp, giải pháp và công cụ kỹ thuật để bảo vệ dữ liệu cá nhân theo tiêu chuẩn là gì?
Các biện pháp kỹ thuật là một phần không thể thiếu của bất kỳ tiêu chuẩn nào. Chúng bao gồm một loạt các công cụ và giải pháp công nghệ như kiểm soát truy cập, mã hóa, bảo mật mạng (tường lửa, IDS/IPS), quản lý lỗ hổng, và các công nghệ tăng cường quyền riêng tư (PETs).
Dưới đây là một số biện pháp kỹ thuật cốt lõi được yêu cầu trong các tiêu chuẩn như ISO 27001:
| Biện pháp kỹ thuật | Mục đích |
|---|---|
| Kiểm soát Truy cập (Access Control) | Đảm bảo chỉ những người có thẩm quyền mới được truy cập vào dữ liệu, tuân theo nguyên tắc quyền tối thiểu. |
| Mã hóa (Cryptography) | Bảo vệ tính bảo mật của dữ liệu khi đang lưu trữ và khi đang truyền đi trên mạng. |
| Bảo mật Mạng (Network Security) | Sử dụng tường lửa, hệ thống phát hiện/phòng chống xâm nhập (IDS/IPS) để bảo vệ chu vi mạng. |
| Quản lý Lỗ hổng (Vulnerability Management) | Thường xuyên rà quét, phát hiện và vá các lỗ hổng bảo mật trong hệ thống và phần mềm. |
DPVN: Tư Vấn Lộ Trình Áp Dụng Tiêu Chuẩn Bảo Vệ Dữ Liệu
Việc lựa chọn và triển khai các tiêu chuẩn bảo vệ dữ liệu phù hợp là một quyết định chiến lược, giúp doanh nghiệp không chỉ tuân thủ pháp luật mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh.
Đội ngũ của DPVN, với sự kết hợp giữa chuyên môn pháp lý của Luật sư Nguyễn Lâm Sơn và các đối tác về an toàn thông tin, có thể giúp bạn xây dựng một lộ trình áp dụng tiêu chuẩn hiệu quả. Hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn:
Hotline: 0982976486
Email: lamson@baovedlcn.vn
Địa chỉ: Tầng 6 Tòa Star Tower, Phố Trương Công Giai, Phường Yên Hòa, Thành Phố Hà Nội
Câu hỏi thường gặp về Tiêu chuẩn Bảo vệ Dữ liệu cá nhân
1. Chế tài xử phạt khi không tuân thủ các tiêu chuẩn bảo vệ dữ liệu là gì?
Việc không áp dụng các biện pháp bảo vệ phù hợp (vốn được cụ thể hóa trong các tiêu chuẩn) là một hành vi vi phạm . Theo Luật 91/2025/QH15, các hành vi này có thể bị xử phạt vi phạm hành chính lên tới 3 tỷ đồng, hoặc thậm chí phạt theo tỷ lệ doanh thu trong các trường hợp nghiêm trọng.
2. Việc có chứng nhận ISO 27001 có phải là bắt buộc không?
Không. Hiện tại, pháp luật Việt Nam không bắt buộc doanh nghiệp phải có chứng nhận ISO 27001. Đây là một tiêu chuẩn mang tính tự nguyện. Tuy nhiên, việc có chứng nhận là một bằng chứng rất mạnh mẽ cho thấy sự tuân thủ và cam kết của doanh nghiệp.
3. Khi nào thì các quy chuẩn kỹ thuật bắt buộc của Việt Nam sẽ được ban hành?
Dự kiến sau khi Luật 91/2025/QH15 có hiệu lực, các cơ quan chức năng như Bộ Công an, Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ bắt đầu quá trình xây dựng và ban hành các quy chuẩn này. Doanh nghiệp cần theo dõi sát sao thông tin từ Cổng thông tin quốc gia về bảo vệ dữ liệu cá nhân.
4. Chi phí để áp dụng các tiêu chuẩn này có cao không?
Chi phí phụ thuộc vào quy mô và mức độ phức tạp của doanh nghiệp. Tuy nhiên, cần xem đây là một khoản đầu tư chiến lược. Theo báo cáo của IBM, chi phí trung bình của một vụ rò rỉ dữ liệu trên toàn cầu là hàng triệu đô la, cao hơn rất nhiều so với chi phí đầu tư vào phòng ngừa.
5. Doanh nghiệp nhỏ có cần áp dụng các tiêu chuẩn phức tạp như ISO 27001 không?
Doanh nghiệp nhỏ không nhất thiết phải đạt chứng nhận ISO 27001, nhưng họ vẫn có thể và nên sử dụng bộ tiêu chuẩn này như một khuôn khổ tham chiếu để xây dựng các biện pháp bảo vệ phù hợp với quy mô của mình. Ví dụ, họ có thể không cần các hệ thống phức tạp, nhưng vẫn cần có chính sách mật khẩu, quy trình sao lưu và đào tạo nhân viên.
Nguồn tham khảo:
- Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân số 91/2025/QH15: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Luat-Bao-ve-du-lieu-ca-nhan-2025-so-91-2025-QH15-625628.aspx
- Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Cong-nghe-thong-tin/Nghi-dinh-13-2023-ND-CP-bao-ve-du-lieu-ca-nhan-562955.aspx
- Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) – ISO/IEC 27001:2022: https://www.iso.org/standard/82875.html
- Tổ chức Tiêu chuẩn hóa Quốc tế (ISO) – ISO/IEC 27701:2019: https://www.iso.org/standard/71670.html
- Cổng thông tin quốc gia về bảo vệ dữ liệu cá nhân: https://baovedlcn.gov.vn
