Việc so sánh mức xử phạt vi phạm về bảo vệ dữ liệu cá nhân cho thấy sự thay đổi mang tính cách mạng trong pháp luật Việt Nam, với các mức phạt theo doanh thu tiệm cận tiêu chuẩn quốc tế. Tại DPVN, chúng tôi sẽ phân tích sâu các khung hình phạt, giúp doanh nghiệp bạn nhận thức rõ rủi ro và có chiến lược tuân thủ phù hợp.
Tại sao việc so sánh mức xử phạt vi phạm lại quan trọng đối với doanh nghiệp?
Việc so sánh mức xử phạt có ý nghĩa quan trọng vì nó giúp ban lãnh đạo nhận thức được mức độ nghiêm trọng và rủi ro tài chính của việc không tuân thủ. Điều này tạo động lực để phân bổ nguồn lực hợp lý cho các chương trình bảo vệ dữ liệu, không chỉ để tuân thủ pháp luật trong nước mà còn để đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe khi kinh doanh trên thị trường quốc tế.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc hiểu rõ khung hình phạt không chỉ của Việt Nam mà còn của các thị trường trọng điểm như Châu Âu (với GDPR) là một yêu cầu tất yếu trong quản trị rủi ro. Sự ra đời của Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân số 91/2025/QH15 đã chính thức đưa Việt Nam vào sân chơi chung của thế giới, nơi các chế tài xử phạt không còn mang tính tượng trưng.
Về chuyên môn sâu, việc so sánh giúp doanh nghiệp trả lời được các câu hỏi mang tính chiến lược:
- Ngân sách cần thiết để đầu tư cho tuân thủ là bao nhiêu để tương xứng với rủi ro?
- Các rủi ro pháp lý khi xử lý dữ liệu cá nhân nào cần được ưu tiên xử lý trước?
- Làm thế nào để xây dựng một chương trình tuân thủ duy nhất có thể đáp ứng đồng thời yêu cầu của cả Việt Nam và các thị trường quốc tế?
Mức xử phạt vi phạm về bảo vệ dữ liệu cá nhân trước và sau khi có Luật 2025 thay đổi như thế nào?
Sự thay đổi mang tính cách mạng. Trước Luật 2025, các mức phạt theo Nghị định 15/2020/NĐ-CP (áp dụng cho các vi phạm liên quan) tương đối thấp và có mức trần cố định. Luật 91/2025/QH15 đã tạo ra một bước ngoặt khi đưa ra các mức phạt tối đa rất cao và đặc biệt là áp dụng cơ chế phạt theo tỷ lệ phần trăm trên doanh thu, tương tự như các tiêu chuẩn quốc tế.
Để thấy rõ sự thay đổi này, hãy cùng so sánh khung xử phạt trước và sau ngày 01/01/2026 (khi Luật 91/2025/QH15 có hiệu lực).
| Tiêu chí | Giai đoạn trước 01/01/2026 (Chủ yếu theo Nghị định 15/2020/NĐ-CP) | Giai đoạn từ 01/01/2026 (Theo Điều 8 Luật 91/2025/QH15) |
|---|---|---|
| Mức phạt tối đa | Thường dao động từ 10 – 70 triệu đồng cho các hành vi như thu thập, sử dụng dữ liệu không có sự đồng ý. | Lên đến 3 tỷ đồng cho các vi phạm thông thường. |
| Cơ chế phạt | Mức phạt tiền cố định, có khung tối thiểu – tối đa. | Phạt theo doanh thu (lên đến 5%) và phạt theo khoản thu bất chính (lên đến 10 lần). |
| Tính răn đe | Tương đối thấp, có thể bị một số doanh nghiệp lớn xem là “chi phí kinh doanh”. | Rất cao, có khả năng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến tình hình tài chính của doanh nghiệp. |
💡 Luật sư Nguyễn Lâm Sơn chia sẻ: “Trong các buổi hội thảo, chúng tôi thường nhấn mạnh rằng sự thay đổi này không chỉ là về con số. Nó thay đổi hoàn toàn cách tiếp cận của doanh nghiệp đối với rủi ro pháp lý khi xử lý dữ liệu cá nhân. Nếu trước đây, một số lãnh đạo có thể chấp nhận rủi ro bị phạt vài chục triệu, thì giờ đây không ai có thể làm ngơ trước nguy cơ bị phạt hàng chục, hàng trăm tỷ đồng. Tuân thủ không còn là một lựa chọn, mà là một yêu cầu sống còn.”
Mức xử phạt cụ thể cho các hành vi vi phạm nghiêm trọng theo Luật 2025 là bao nhiêu?
Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 91/2025/QH15 đã thiết lập 3 khung hình phạt có mức độ nghiêm khắc cao nhất, nhắm vào các hành vi vi phạm bị xem là nguy hiểm nhất: (1) Phạt tiền đến 5% tổng doanh thu của năm trước liền kề đối với hành vi chuyển dữ liệu cá nhân xuyên biên giới trái phép; (2) Phạt tiền đến 10 lần khoản thu có được từ hành vi mua, bán dữ liệu cá nhân; và (3) Phạt tiền đến 3 tỷ đồng cho các vi phạm khác.
Việc hiểu rõ các mức phạt cụ thể này giúp doanh nghiệp nhận diện và ưu tiên các nỗ lực tuân thủ của mình.
- Phạt đến 5% doanh thu: Áp dụng cho hành vi chuyển dữ liệu cá nhân ra nước ngoài mà không tuân thủ đúng các điều kiện và thủ tục. Đây là mức phạt có khả năng gây thiệt hại tài chính lớn nhất.
- Phạt đến 10 lần khoản thu bất chính: Áp dụng cho hành vi mua bán dữ liệu cá nhân trái phép. Cơ chế này nhằm triệt tiêu hoàn toàn động cơ kinh tế của việc buôn bán dữ liệu.
- Phạt đến 3 tỷ đồng: Áp dụng cho các hành vi bị nghiêm cấm khác không thuộc hai trường hợp trên.
Mức xử phạt vi phạm của Việt Nam so với GDPR của Châu Âu khác biệt như thế nào?
Về cơ bản, khung xử phạt của Luật 91/2025/QH15 có nhiều điểm tương đồng và tiệm cận với mức độ nghiêm khắc của GDPR. Cả hai đều áp dụng cơ chế phạt tiền dựa trên tỷ lệ phần trăm doanh thu. GDPR có hai mức phạt chính là 2% hoặc 4% tổng doanh thu toàn cầu, trong khi Luật của Việt Nam quy định mức phạt lên đến 5% tổng doanh thu của năm trước liền kề cho một hành vi cụ thể.
Việc so sánh với GDPR, vốn được xem là “tiêu chuẩn vàng” toàn cầu, cho thấy sự hội nhập và quyết tâm của Việt Nam.
| Tiêu chí | Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 91/2025/QH15 (Việt Nam) | GDPR (Châu Âu) |
|---|---|---|
| Cơ chế phạt theo doanh thu | Tối đa 5% doanh thu năm trước liền kề (cho hành vi chuyển dữ liệu trái phép). | Tối đa 4% doanh thu toàn cầu hàng năm của năm trước (cho các vi phạm nghiêm trọng). |
| Mức phạt tiền cố định tối đa | 3 tỷ đồng (cho các vi phạm khác). | 20 triệu Euro (cho các vi phạm nghiêm trọng). |
| Nguyên tắc tính phạt | Áp dụng mức cao hơn giữa phạt theo tỷ lệ và phạt cố định. | Áp dụng mức nào cao hơn giữa phạt theo tỷ lệ và phạt cố định. |
DPVN: Dịch Vụ Tư Vấn Quản Trị Rủi Ro và Tuân Thủ
Việc đối mặt với một khung hình phạt nghiêm khắc đòi hỏi doanh nghiệp phải có một chiến lược quản trị rủi ro và tuân thủ bài bản.
DPVN cung cấp dịch vụ đánh giá rủi ro, xây dựng chương trình tuân thủ và hỗ trợ doanh nghiệp trong các cuộc thanh tra, kiểm tra. Hãy liên hệ với Luật sư Nguyễn Lâm Sơn để bảo vệ doanh nghiệp của bạn:
Hotline: 0982976486
Email: lamson@baovedlcn.vn
Địa chỉ: Tầng 6 Tòa Star Tower, Phố Trương Công Giai, Phường Yên Hòa, Quận Cầu Giấy, Thành Phố Hà Nội
Câu hỏi thường gặp về mức xử phạt vi phạm
1. Mức phạt cho cá nhân và tổ chức được phân biệt ra sao?
Theo Khoản 6, Điều 8 Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 91/2025/QH15, các mức phạt tiền tối đa được quy định là dành cho tổ chức. Mức phạt tiền tối đa đối với cá nhân thực hiện cùng hành vi vi phạm sẽ bằng một phần hai (1/2) mức phạt tiền đối với tổ chức.
2. Ngoài phạt tiền, doanh nghiệp còn phải đối mặt với các hậu quả pháp lý nào khác?
Ngoài phạt tiền, doanh nghiệp còn phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho chủ thể dữ liệu. Trong các trường hợp nghiêm trọng, các cá nhân có liên quan có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Hơn nữa, tổn thất về uy tín và niềm tin của khách hàng thường là hậu quả nặng nề và lâu dài nhất.
3. Doanh thu của năm trước liền kề được tính như thế nào?
Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 91/2025/QH15 chưa định nghĩa chi tiết. Dự kiến Chính phủ sẽ có Nghị định hướng dẫn cụ thể về phương pháp tính doanh thu để áp dụng mức phạt này. Đây có thể là tổng doanh thu của pháp nhân tại Việt Nam được ghi nhận trong báo cáo tài chính.
4. Có các tình tiết giảm nhẹ nào khi bị xử phạt không?
Theo Luật Xử lý Vi phạm Hành chính, các tình tiết như tự nguyện khắc phục hậu quả, chủ động báo cáo vi phạm, và hợp tác với cơ quan chức năng có thể được xem là các tình tiết giảm nhẹ. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ quy định thông báo vi phạm trong 72 giờ.
5. Cơ quan nào có thẩm quyền ra quyết định xử phạt?
Cơ quan chuyên trách về bảo vệ dữ liệu cá nhân là Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05) sẽ là đơn vị tiến hành thanh tra, lập biên bản và đề xuất mức xử phạt. Thẩm quyền ra quyết định xử phạt cuối cùng sẽ tuân theo các quy định của Luật Xử lý Vi phạm Hành chính.
Nguồn tham khảo:
- Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân số 91/2025/QH15: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Luat-Bao-ve-du-lieu-ca-nhan-2025-so-91-2025-QH15-625628.aspx
- Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Cong-nghe-thong-tin/Nghi-dinh-13-2023-ND-CP-bao-ve-du-lieu-ca-nhan-562955.aspx
- Nghị định 15/2020/NĐ-CP (tham khảo mức phạt trước đây): https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Cong-nghe-thong-tin/Nghi-dinh-15-2020-ND-CP-xu-phat-vi-pham-hanh-chinh-buu-chinh-vien-thong-tan-so-vo-tuyen-dien-432832.aspx
- Article 83 of GDPR – General conditions for imposing administrative fines: https://gdpr-info.eu/art-83-gdpr/
- Cổng thông tin quốc gia về bảo vệ dữ liệu cá nhân: https://baovedlcn.gov.vn
các bên giao kết hợp đồng có thể thỏa thuận mức phạt vi phạm ít hơn quy định tại các luật bảo vệ dữ liệu cá nhân đối với các hành vi vi phạm hay không
Cảm ơn chị đã gửi câu hỏi, DPVN xin trả lời câu hỏi của chị như sau:
1. Nghị định 13/2023/NĐ-CP không quy định rõ về việc các bên có thể thỏa thuận mức phạt vi phạm thấp hơn so với quy định của pháp luật hay không.
2. Hiện nay tại Việt Nam thì chưa có Luật bảo vệ dữ liệu cá nhân, tuy nhiên hiện đã có hồ sơ đề nghị xây dựng Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân rồi.
3. Về Quy định về xử phạt hiện nay cũng chưa có quy định xử phạt chính thức nào liên quan đến bảo vệ dữ liệu cá nhân. Mới đây nhất là Dự thảo lần 3 về Nghị định Quy định về xử phạt hành chính trong lĩnh vực an ninh mạng.
Tuy nhiên, khoản 11, Điều 10 Nghị định 13/2023/NĐ-CP có đề cập rằng:
“Chủ thể dữ liệu có quyền yêu cầu bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật khi xảy ra vi phạm quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân của mình, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác.”
Dựa trên điều khoản này, có thể suy luận rằng các bên liên quan có thể thỏa thuận về mức bồi thường thiệt hại trong trường hợp vi phạm dữ liệu cá nhân, miễn là thỏa thuận đó không trái với quy định của pháp luật. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc thỏa thuận này chỉ liên quan đến mức bồi thường thiệt hại, chứ không phải mức phạt vi phạm hành chính hay hình sự.
Các mức phạt vi phạm hành chính hay xử lý hình sự vẫn phải tuân thủ theo quy định của pháp luật về bảo vệ dữ liệu cá nhân, và các bên không thể thỏa thuận để giảm nhẹ các mức phạt này.