Quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân trong môi trường số đặt ra những yêu cầu tuân thủ đặc thù về bảo mật trên không gian mạng và an toàn dữ liệu trực tuyến. Tại DPVN, chúng tôi cung cấp hướng dẫn thực thi chi tiết, giúp doanh nghiệp bạn nhận diện và quản trị các rủi ro trên môi trường số một cách hiệu quả và an toàn thông tin.
Những quy định pháp luật nào điều chỉnh việc bảo vệ dữ liệu cá nhân trên không gian mạng?
Việc bảo vệ dữ liệu cá nhân trong môi trường số được điều chỉnh bởi một hệ thống pháp luật đa tầng, với nền tảng là Nghị định 13/2023/NĐ-CP, được củng cố và nâng cao bởi Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân số 91/2025/QH15. Bên cạnh đó, các quy định trong Luật An ninh mạng 2018 và Luật Giao dịch điện tử cũng đóng vai trò quan trọng.
Môi trường số, với đặc tính phi biên giới và tốc độ lan truyền thông tin chóng mặt, tạo ra những thách thức đặc thù cho công tác bảo vệ dữ liệu. Do đó, pháp luật Việt Nam đã xây dựng một hành lang pháp lý vững chắc để quản lý các hoạt động này. Các doanh nghiệp hoạt động trực tuyến phải nhận thức rằng mình đang chịu sự điều chỉnh của nhiều văn bản pháp luật cùng lúc.
Về chuyên môn sâu, việc Nghị định 13 về bảo vệ dữ liệu cá nhân định nghĩa dữ liệu cá nhân bao gồm cả “thông tin dưới dạng ký hiệu… trên môi trường điện tử” và “dữ liệu cá nhân phản ánh hoạt động, lịch sử hoạt động trên không gian mạng” đã chính thức đưa các hoạt động trực tuyến vào phạm vi điều chỉnh. Điều này có nghĩa là mọi dữ liệu, từ một địa chỉ email đăng ký tài khoản cho đến một địa chỉ IP hay lịch sử duyệt web (cookies), đều là đối tượng cần được bảo vệ.
Quyền và nghĩa vụ của chủ thể dữ liệu trong môi trường số được thực thi như thế nào?
Trong môi trường số, chủ thể dữ liệu có đầy đủ 11 quyền theo luật định, được thực thi thông qua các công cụ trực tuyến mà doanh nghiệp phải cung cấp. Đồng thời, họ cũng có nghĩa vụ cốt lõi là phải tự bảo vệ tài khoản số của mình và tôn trọng không gian mạng chung.
Sự tương tác trên không gian mạng đòi hỏi cả người dùng và nhà cung cấp dịch vụ phải có trách nhiệm.
Các quyền của chủ thể dữ liệu và cách thực thi trực tuyến
Các doanh nghiệp phải cung cấp các công cụ để người dùng có thể dễ dàng thực hiện quyền của mình:
- Quyền truy cập và chỉnh sửa: Cung cấp một trang “Quản lý tài khoản” nơi người dùng có thể tự xem và cập nhật thông tin cá nhân.
- Quyền rút lại sự đồng ý: Cung cấp nút “Hủy đăng ký” (Unsubscribe) rõ ràng trong các email marketing.
- Quyền xóa dữ liệu: Cung cấp tính năng cho phép người dùng tự yêu cầu xóa tài khoản và dữ liệu liên quan.
Nghĩa vụ của chủ thể dữ liệu trên không gian mạng
💡 Luật sư Nguyễn Lâm Sơn chia sẻ: “Một kinh nghiệm thực tế là nhiều người dùng thường đổ lỗi hoàn toàn cho nền tảng khi tài khoản bị chiếm đoạt. Tuy nhiên, nếu nguyên nhân là do họ đặt mật khẩu yếu hoặc bị lừa đảo phishing, thì một phần trách nhiệm thuộc về họ vì đã không thực hiện tốt nghĩa vụ tự bảo vệ dữ liệu cá nhân. An toàn trên không gian mạng là một trách nhiệm chung.”
Doanh nghiệp cần có những hướng dẫn thực thi và giải pháp nào để bảo vệ dữ liệu trực tuyến?
Để đảm bảo an toàn dữ liệu trực tuyến, doanh nghiệp cần triển khai một chiến lược bảo vệ đa tầng (defense-in-depth), kết hợp giữa các biện pháp kỹ thuật và biện pháp quản trị. Các giải pháp cốt lõi bao gồm việc áp dụng các tiêu chuẩn an ninh mạng, xây dựng chính sách minh bạch, quản lý chặt chẽ các công nghệ theo dõi và đào tạo nhân viên.
Việc bảo vệ dữ liệu trong môi trường số không chỉ là trách nhiệm pháp lý mà còn là yếu tố sống còn đối với uy tín của doanh nghiệp.
Các biện pháp kỹ thuật và công cụ bảo vệ
Đây là tuyến phòng thủ đầu tiên và quan trọng nhất. Doanh nghiệp cần triển khai các biện pháp kỹ thuật về bảo vệ dữ liệu cá nhân như:
| Biện pháp | Mục đích |
|---|---|
| Mã hóa SSL/TLS (HTTPS) | Bảo mật đường truyền dữ liệu giữa người dùng và website. Đây là yêu cầu tối thiểu. |
| Tường lửa Ứng dụng Web (WAF) | Bảo vệ website khỏi các cuộc tấn công phổ biến như SQL injection, Cross-Site Scripting (XSS). |
| Mã hóa dữ liệu lưu trữ | Mã hóa cơ sở dữ liệu khách hàng để nếu hacker xâm nhập được vào máy chủ, chúng cũng không thể đọc được dữ liệu. |
| Kiểm soát truy cập chặt chẽ | Đảm bảo nhân viên chỉ có thể truy cập vào những dữ liệu cần thiết cho công việc của họ. |
Quản lý việc sử dụng Cookies và Công nghệ theo dõi
Việc sử dụng cookies, pixel theo dõi (như Facebook Pixel, Google Analytics) để thu thập lịch sử hoạt động trên không gian mạng là một hoạt động xử lý dữ liệu cá nhân. Để tuân thủ, doanh nghiệp phải:
- Có một banner thông báo về việc sử dụng cookies (Cookie Banner) khi người dùng lần đầu truy cập.
- Cung cấp một Chính sách Cookies (Cookie Policy) chi tiết, giải thích rõ các loại cookie đang sử dụng.
- Có được sự đồng ý của người dùng trước khi kích hoạt các cookie không thiết yếu (như cookie quảng cáo, phân tích). Tìm hiểu thêm tại: Sử dụng Cookies và công nghệ theo dõi trên website như thế nào để đúng luật?
Các trường hợp vi phạm và xử lý vi phạm trong môi trường số là gì?
Các trường hợp vi phạm trong môi trường số rất đa dạng, từ các sự cố rò rỉ dữ liệu do tấn công mạng, hành vi mua bán dữ liệu trái phép, cho đến việc thu thập và sử dụng dữ liệu cho quảng cáo nhắm mục tiêu mà không có sự đồng ý. Các hành vi này sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định, với các mức phạt có thể lên tới 5% tổng doanh thu theo Luật 91/2025/QH15.
Việc nhận diện các kịch bản vi phạm phổ biến giúp doanh nghiệp chủ động phòng ngừa.
- Rò rỉ dữ liệu (Data Breach): Doanh nghiệp bị tấn công và làm lộ cơ sở dữ liệu khách hàng.
- Mua bán dữ liệu trái phép: Các diễn đàn, nhóm chat mua bán danh sách số điện thoại, email của khách hàng tiềm năng.
- Sử dụng sai mục đích: Một ứng dụng game thu thập dữ liệu vị trí và bán cho các công ty quảng cáo.
- Không đáp ứng quyền của chủ thể dữ liệu: Một website không cung cấp tính năng cho người dùng xóa tài khoản.
Khi xảy ra vi phạm, doanh nghiệp có nghĩa vụ phải thông báo vi phạm quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân cho Cục A05 trong vòng 72 giờ.
DPVN: Tư Vấn Toàn Diện Về Bảo Vệ Dữ Liệu Trong Môi Trường Số
Việc đảm bảo an toàn dữ liệu trực tuyến đòi hỏi một chiến lược tổng thể, kết hợp giữa pháp lý và công nghệ.
Đội ngũ chuyên gia của DPVN, với sự kết hợp giữa kiến thức pháp lý của Luật sư Nguyễn Lâm Sơn và các đối tác an ninh mạng, có thể giúp bạn xây dựng một pháo đài bảo vệ vững chắc. Hãy liên hệ với chúng tôi để được tư vấn:
Hotline: 0982976486
Email: lamson@baovedlcn.vn
Địa chỉ: Tầng 6 Tòa Star Tower, Phố Trương Công Giai, Phường Yên Hòa, Quận Cầu Giấy, Thành Phố Hà Nội
Câu hỏi thường gặp về bảo vệ dữ liệu cá nhân trong môi trường số
1. Nếu website của tôi chỉ là một blog cá nhân, tôi có phải tuân thủ không?
Nếu blog của bạn có các tính năng thu thập dữ liệu cá nhân của người đọc (ví dụ: form đăng ký nhận bản tin, mục bình luận yêu cầu email), thì về nguyên tắc bạn là một Bên Kiểm soát Dữ liệu và phải tuân thủ các quy định cơ bản như có chính sách bảo mật và lấy sự đồng ý.
2. Việc sử dụng Google Fonts có thu thập dữ liệu cá nhân không?
Có. Khi một người dùng truy cập website của bạn, trình duyệt của họ sẽ gửi một yêu cầu đến máy chủ của Google để tải font chữ, và yêu cầu này có chứa địa chỉ IP của người dùng. Do đó, bạn cần phải minh bạch về việc này trong chính sách bảo mật và chính sách cookies của mình.
3. Dữ liệu đã được công khai trên mạng xã hội có được tự do sử dụng không?
Không. Việc một người tự công khai thông tin không có nghĩa là họ đồng ý cho bất kỳ ai cũng có thể thu thập và sử dụng thông tin đó cho mục đích riêng. Bạn vẫn cần có một cơ sở pháp lý hợp lệ để xử lý lại dữ liệu đó.
4. Trách nhiệm của nhà cung cấp dịch vụ hosting tại Việt Nam là gì?
Nhà cung cấp dịch vụ hosting thường đóng vai trò là Bên Xử lý dữ liệu. Họ có nghĩa vụ bảo mật hạ tầng vật lý và mạng lưới, nhưng trách nhiệm chính về việc bảo vệ ứng dụng và cơ sở dữ liệu trên đó vẫn thuộc về bạn (Bên Kiểm soát).
5. Làm thế nào để báo cáo một website có dấu hiệu vi phạm bảo vệ dữ liệu cá nhân?
Bạn có thể thu thập bằng chứng và gửi đơn tố giác đến Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (A05) qua Cổng thông tin quốc gia về bảo vệ dữ liệu cá nhân (baovedlcn.gov.vn).
Nguồn tham khảo:
- Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Cong-nghe-thong-tin/Nghi-dinh-13-2023-ND-CP-bao-ve-du-lieu-ca-nhan-562955.aspx
- Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân số 91/2025/QH15: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Luat-Bao-ve-du-lieu-ca-nhan-2025-so-91-2025-QH15-625628.aspx
- Luật An ninh mạng 2018: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Cong-nghe-thong-tin/Luat-an-ninh-mang-2018-383236.aspx
- Cổng thông tin quốc gia về bảo vệ dữ liệu cá nhân: https://baovedlcn.gov.vn
- OWASP Top 10: https://owasp.org/www-project-top-ten/
