Những khó khăn của doanh nghiệp về tuân thủ Nghị định 13 là thách thức pháp lý hiện hữu, đòi hỏi sự đầu tư nghiêm túc về nguồn lực và chuyên môn. Tại DPVN, chúng tôi không chỉ nhận diện các vướng mắc của doanh nghiệp mà còn cung cấp giải pháp tuân thủ thực tiễn, giúp bạn vượt qua thách thức khi áp dụng Nghị định 13.
Tại sao việc tuân thủ Nghị định 13 về bảo vệ dữ liệu cá nhân lại là một thách thức lớn đối với nhiều doanh nghiệp?
Việc tuân thủ Nghị định 13/2023/NĐ-CP là một thách thức lớn vì đây là văn bản pháp lý toàn diện đầu tiên của Việt Nam trong lĩnh vực này. Nó yêu cầu những thay đổi mang tính hệ thống về nhận thức, quy trình nội bộ, công nghệ và các thủ tục hành chính hoàn toàn mới mà hầu hết các doanh nghiệp chưa từng có kinh nghiệm thực hiện trước đây.
Trước khi Nghị định 13 về bảo vệ dữ liệu cá nhân ra đời, các quy định về quyền riêng tư còn khá phân mảnh. Sự xuất hiện của Nghị định 13 đã tạo ra một cuộc cách mạng về tuân thủ, đặt ra một tiêu chuẩn chung và cao hơn cho mọi tổ chức, cá nhân đang xử lý dữ liệu của công dân Việt Nam. Các thách thức không chỉ đến từ việc đọc hiểu các quy định mới, mà còn từ việc triển khai chúng vào thực tế hoạt động kinh doanh vốn đã phức tạp.
Về chuyên môn sâu, khó khăn không chỉ nằm ở việc đầu tư chi phí tuân thủ, mà còn ở sự thay đổi trong tư duy. Doanh nghiệp phải chuyển từ việc xem dữ liệu như một tài sản có thể khai thác tự do, sang xem dữ liệu như một thứ được “ủy thác” có điều kiện bởi khách hàng và nhân viên. Sự thay đổi này đòi hỏi một cam kết mạnh mẽ từ cấp lãnh đạo và sự phối hợp đồng bộ giữa nhiều phòng ban, từ Pháp chế, IT đến Nhân sự và Marketing.
5 khó khăn cụ thể và phổ biến nhất mà doanh nghiệp thường gặp khi áp dụng Nghị định 13 là gì?
Năm khó khăn chính bao gồm: (1) Thiếu nhận thức và nguồn nhân lực chuyên môn nội bộ; (2) Sự phức tạp và mới mẻ của các thủ tục hành chính bắt buộc; (3) Vướng mắc do một số quy định còn chưa có hướng dẫn chi tiết; (4) Áp lực về chi phí và nguồn lực để triển khai; và (5) Thách thức trong việc quản lý rủi ro từ các đối tác và nhà cung cấp dịch vụ.
Qua quá trình tư vấn cho nhiều doanh nghiệp thuộc các lĩnh vực khác nhau, DPVN đã tổng hợp và phân tích 5 rào cản lớn nhất mà các tổ chức đang đối mặt.
Khó khăn 1: Thiếu nhận thức và nguồn nhân lực chuyên môn
Bảo vệ dữ liệu cá nhân là một lĩnh vực đa ngành, đòi hỏi kiến thức tổng hợp về cả pháp luật, công nghệ thông tin và quản trị quy trình. Hầu hết các doanh nghiệp Việt Nam hiện chưa có sẵn đội ngũ nhân sự đáp ứng được yêu cầu này.
💡 Luật sư Nguyễn Lâm Sơn chia sẻ: “Một thực tế mà chúng tôi quan sát được là nhiều công ty thường giao nhiệm vụ tuân thủ Nghị định 13 cho phòng Pháp chế hoặc phòng IT một cách độc lập. Đây là một cách tiếp cận chưa đầy đủ. Phòng Pháp chế có thể hiểu luật nhưng lại không nắm được các luồng dữ liệu kỹ thuật, trong khi phòng IT am hiểu hệ thống nhưng lại không thể đánh giá được các rủi ro pháp lý. Việc tuân thủ hiệu quả đòi hỏi phải có một người hoặc một đội ngũ có khả năng kết nối cả hai lĩnh vực, hoặc phải có sự phối hợp cực kỳ chặt chẽ.”
Khó khăn 2: Sự phức tạp của các thủ tục hành chính mới
Nghị định 13 lần đầu tiên đưa ra các thủ tục hành chính bắt buộc như lập và nộp Hồ sơ đánh giá tác động xử lý dữ liệu cá nhân và Hồ sơ đánh giá tác động chuyển dữ liệu cá nhân ra nước ngoài.
- Yêu cầu chi tiết: Các mẫu hồ sơ yêu cầu kê khai một lượng thông tin khổng lồ và chi tiết về toàn bộ hoạt động xử lý dữ liệu, bao gồm cả các biện pháp kỹ thuật và quản lý.
- Thiếu kinh nghiệm: Vì đây là thủ tục hoàn toàn mới, hầu hết các doanh nghiệp đều không có kinh nghiệm và gặp lúng túng trong việc soạn thảo.
- Thời hạn gấp rút: Việc phải hoàn thành và nộp hồ sơ trong vòng 60 ngày kể từ khi bắt đầu xử lý dữ liệu là một áp lực lớn.
Khó khăn 3: Vướng mắc do một số quy định còn chưa có hướng dẫn chi tiết
Là văn bản khung đầu tiên, một số điều khoản trong Nghị định 13 vẫn còn mang tính định tính và cần các văn bản hướng dẫn chi tiết hơn từ cơ quan chức năng.
Ví dụ: Các khái niệm như “xử lý dữ liệu cá nhân quy mô lớn” hay “gây ảnh hưởng trực tiếp tới quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân” vẫn chưa có một ngưỡng định lượng cụ thể. Điều này gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc tự đánh giá mức độ rủi ro và xác định các biện pháp bảo vệ tương xứng.
Khó khăn 4: Áp lực về chi phí tuân thủ và nguồn lực
Việc tuân thủ không hề miễn phí. Doanh nghiệp phải đối mặt với một loạt các chi phí cả trực tiếp và gián tiếp.
| Loại chi phí | Hạng mục cụ thể |
|---|---|
| Chi phí nhân sự | Chi phí tuyển dụng hoặc đào tạo nhân sự chuyên trách; chi phí thời gian của các phòng ban tham gia vào quá trình tuân thủ. |
| Chi phí công nghệ | Đầu tư vào các giải pháp bảo mật (mã hóa, tường lửa); mua sắm các Nền tảng Quản lý Sự đồng ý (CMP). |
| Chi phí tư vấn | Chi phí thuê các đơn vị tư vấn luật, tư vấn công nghệ để rà soát và xây dựng chương trình tuân thủ. |
Khó khăn 5: Quản lý rủi ro từ các Bên Xử lý dữ liệu và Bên thứ ba
Trong môi trường kinh doanh hiện đại, không doanh nghiệp nào hoạt động một mình. Việc sử dụng các dịch vụ của bên thứ ba (từ lưu trữ đám mây, email marketing đến giao hàng) là tất yếu. Tuy nhiên, Nghị định 13 quy định rõ trách nhiệm của Bên Kiểm soát không chấm dứt khi dữ liệu được chuyển giao.
Thách thức đặt ra là làm thế nào để thẩm định và ràng buộc trách nhiệm của hàng loạt nhà cung cấp, đặc biệt là các gã khổng lồ công nghệ nước ngoài vốn có các điều khoản dịch vụ tiêu chuẩn khó đàm phán.
Giải Pháp Tuân Thủ Toàn Diện Từ DPVN
Thấu hiểu những thách thức mà doanh nghiệp đang đối mặt, DPVN đã xây dựng các gói dịch vụ tư vấn được thiết kế để giải quyết từng khó khăn cụ thể, từ việc rà soát ban đầu, xây dựng chính sách, cho đến hoàn thiện các thủ tục hành chính phức tạp.
Hãy biến thách thức tuân thủ thành cơ hội để nâng cao năng lực quản trị và xây dựng lòng tin. Liên hệ với Luật sư Nguyễn Lâm Sơn để được tư vấn lộ trình phù hợp nhất:
Hotline: 0982976486
Email: lamson@baovedlcn.vn
Địa chỉ: Tầng 6 Tòa Star Tower, Phố Trương Công Giai, Phường Yên Hòa, Thành Phố Hà Nội
Doanh nghiệp có thể áp dụng những giải pháp và biện pháp nào để tháo gỡ các khó khăn này?
Để tháo gỡ khó khăn, doanh nghiệp cần một cách tiếp cận có hệ thống. Giải pháp bao gồm việc xây dựng một chương trình tuân thủ được lãnh đạo bảo trợ, bắt đầu bằng việc rà soát và lập bản đồ dữ liệu, sau đó xây dựng các quy trình và chính sách, và cuối cùng là đầu tư vào đào tạo và công nghệ. Việc tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia bên ngoài là một lựa chọn hiệu quả để đẩy nhanh quá trình.
Một lộ trình tuân thủ khả thi có thể bao gồm các bước sau:
- Bước 1: Cam kết từ Ban Lãnh đạo: Vai trò của ban lãnh đạo là yếu tố quyết định. Họ cần hiểu rõ tầm quan trọng và cấp đủ nguồn lực (nhân sự, ngân sách) cho dự án tuân thủ.
- Bước 2: Thành lập Tổ công tác Đa chức năng: Như đã đề cập, cần có sự tham gia của Pháp chế, IT, Nhân sự và các phòng ban liên quan.
- Bước 3: Rà soát và Lập bản đồ Luồng dữ liệu: Đây là bước nền tảng để xác định các rủi ro và các nghĩa vụ cần thực hiện.
- Bước 4: Xây dựng Kế hoạch Hành động Ưu tiên: Dựa trên kết quả rà soát, xác định các lỗ hổng tuân thủ và xây dựng một kế hoạch để khắc phục, ưu tiên các khu vực có rủi ro cao nhất (ví dụ: xử lý dữ liệu nhạy cảm, chuyển dữ liệu ra nước ngoài).
- Bước 5: Bắt tay vào Thực thi: Xây dựng các chính sách, rà soát hợp đồng, sửa đổi các biểu mẫu thu thập sự đồng ý, và bắt đầu soạn thảo các hồ sơ ĐGTĐ.
- Bước 6: Đào tạo và Truyền thông: Tổ chức các buổi đào tạo để nâng cao nhận thức cho toàn thể nhân viên.
Câu hỏi thường gặp về khó khăn khi tuân thủ Nghị định 13
1. Nghị định 13 có phải là khó khăn chính, hay còn văn bản nào khác?
Nghị định 13/2023/NĐ-CP hiện là văn bản pháp quy gây ra nhiều thách thức nhất vì tính toàn diện và các thủ tục hành chính mới. Sắp tới, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 91/2025/QH15 sẽ kế thừa và phát triển các quy định này, đồng thời đưa ra các chế tài xử phạt nghiêm khắc hơn.
2. Doanh nghiệp nhỏ có gặp những khó khăn tương tự như doanh nghiệp lớn không?
Có, nhưng ở một quy mô khác. Doanh nghiệp nhỏ có thể có ít luồng dữ liệu phức tạp hơn, nhưng họ lại đối mặt với thách thức lớn hơn về nguồn lực (thiếu nhân sự chuyên trách, ngân sách hạn hẹp). Đó là lý do Luật 91/2025/QH15 đã có những quy định miễn trừ nhất định cho họ.
3. Đâu là hậu quả pháp lý nghiêm trọng nhất khi không tuân thủ?
Hậu quả nghiêm trọng nhất, đặc biệt theo Luật mới, là các khoản phạt hành chính có thể được tính theo tỷ lệ phần trăm trên tổng doanh thu (lên tới 5% cho hành vi chuyển dữ liệu trái phép). Điều này có thể gây ảnh hưởng rất lớn đến tình hình tài chính của doanh nghiệp.
4. Làm thế nào để thuyết phục ban lãnh đạo đầu tư cho việc tuân thủ?
Hãy trình bày vấn đề dưới góc độ quản trị rủi ro và lợi thế cạnh tranh. Nhấn mạnh về các rủi ro tài chính (tiền phạt, bồi thường), rủi ro uy tín (mất lòng tin khách hàng), và các lợi ích của việc tuân thủ (tăng uy tín, đáp ứng yêu cầu của các đối tác lớn, đặc biệt là đối tác nước ngoài).
5. Nếu chúng tôi chưa làm gì cả, bước đầu tiên nên là gì?
Bước đầu tiên và khẩn cấp nhất là chỉ định một người hoặc một bộ phận chịu trách nhiệm chính và bắt đầu ngay lập tức quá trình rà soát, lập bản đồ các hoạt động xử lý dữ liệu cá nhân trong toàn công ty. Song song đó, hãy tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia để có được một lộ trình tuân thủ rõ ràng.
Nguồn tham khảo:
- Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Cong-nghe-thong-tin/Nghi-dinh-13-2023-ND-CP-bao-ve-du-lieu-ca-nhan-562955.aspx
- Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân số 91/2025/QH15: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Luat-Bao-ve-du-lieu-ca-nhan-2025-so-91-2025-QH15-625628.aspx
- Cổng thông tin quốc gia về bảo vệ dữ liệu cá nhân: https://baovedlcn.gov.vn
- IAPP-Forrester Privacy in Practice 2023 Report: https://iapp.org/resources/article/iapp-forrester-privacy-in-practice-2023/
- Luật Doanh nghiệp 2020: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Doanh-nghiep/Luat-Doanh-nghiep-2020-427533.aspx
