Dữ liệu sinh trắc học được bảo vệ như thế nào theo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 2025 là một vấn đề pháp lý then chốt, đòi hỏi các biện pháp bảo mật dữ liệu sinh trắc học nghiêm ngặt. Tại DPVN, chúng tôi cung cấp giải pháp giúp doanh nghiệp bảo vệ dữ liệu vân tay, nhận dạng khuôn mặt và tuân thủ các quy định về thu thập dữ liệu sinh trắc học.
Những quy định pháp luật cụ thể nào về bảo vệ dữ liệu sinh trắc học theo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 2025?
Khung pháp lý chính được quy định tại Điều 31 của Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân số 91/2025/QH15, có hiệu lực từ ngày 01/01/2026. Điều khoản này lần đầu tiên đưa ra các quy định chuyên biệt và nghiêm ngặt cho việc bảo vệ dữ liệu sinh trắc học, vốn đã được xác định là một loại dữ liệu cá nhân nhạy cảm tại Nghị định 13/2023/NĐ-CP.
Dữ liệu sinh trắc học, do tính chất độc nhất và không thể thay đổi của nó, luôn được xem là một trong những loại dữ liệu cá nhân có rủi ro cao nhất. Nếu mật khẩu có thể thay đổi, thì vân tay hay khuôn mặt của bạn là vĩnh viễn. Việc rò rỉ loại dữ liệu này có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng và không thể khắc phục được như mạo danh, lừa đảo. Thấu hiểu điều đó, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 91/2025/QH15 đã dành riêng một điều khoản để siết chặt việc quản lý.
Về chuyên môn sâu, Điều 31 của Luật đã thể hiện một bước tiến lớn so với Nghị định 13/2023/NĐ-CP. Trong khi Nghị định 13 chỉ dừng lại ở việc phân loại, thì Luật 2025 đã đi vào chi tiết, yêu cầu các biện pháp bảo vệ cụ thể. Điều này cho thấy sự hội nhập của pháp luật Việt Nam với các tiêu chuẩn quốc tế như GDPR của Châu Âu, vốn cũng có những quy định rất khắt khe đối với dữ liệu sinh trắc học.
Những loại dữ liệu sinh trắc học nào được luật bảo vệ và phạm vi bảo vệ của luật là gì?
Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 91/2025/QH15 tại Khoản 2, Điều 31 định nghĩa dữ liệu sinh trắc học là “dữ liệu về thuộc tính vật lý, đặc điểm sinh học cá biệt và ổn định của một người để xác định người đó”. Phạm vi bảo vệ bao gồm tất cả các loại dữ liệu đáp ứng định nghĩa này, phổ biến nhất là dữ liệu vân tay, dữ liệu nhận dạng khuôn mặt, mống mắt, và giọng nói.
Việc hiểu rõ phạm vi này giúp doanh nghiệp xác định chính xác khi nào mình đang xử lý dữ liệu sinh trắc học và cần kích hoạt các biện pháp bảo vệ đặc thù.
| Loại Dữ liệu Sinh trắc học | Ví dụ Ứng dụng Thực tế |
|---|---|
| Dữ liệu vân tay | Máy chấm công, mở khóa điện thoại, xác thực giao dịch ngân hàng. |
| Dữ liệu nhận dạng khuôn mặt | Mở khóa điện thoại (FaceID), hệ thống eKYC (định danh khách hàng điện tử), hệ thống camera an ninh thông minh. |
| Dữ liệu mống mắt (Iris recognition) | Các hệ thống an ninh cấp cao tại sân bay, trung tâm dữ liệu. |
| Dữ liệu giọng nói (Voice recognition) | Xác thực khách hàng tại các tổng đài ngân hàng, điều khiển các trợ lý ảo. |
Doanh nghiệp phải tuân thủ những biện pháp bảo vệ dữ liệu sinh trắc học nào theo luật?
Theo Khoản 4, Điều 31 Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 91/2025/QH15, các tổ chức thu thập và xử lý dữ liệu sinh trắc học phải áp dụng các biện pháp bảo vệ đa tầng và nghiêm ngặt. Các biện pháp này bao gồm: (1) Có biện pháp bảo mật vật lý; (2) Hạn chế quyền truy cập; (3) Có hệ thống theo dõi, giám sát; và (4) Phải thông báo cho chủ thể dữ liệu nếu xảy ra thiệt hại.
Đây là những yêu cầu cụ thể, đòi hỏi sự đầu tư bài bản về cả công nghệ và quy trình.
- Bảo mật vật lý: Các thiết bị lưu trữ (máy chủ, ổ cứng) và truyền tải dữ liệu sinh trắc học phải được đặt trong các khu vực được bảo vệ nghiêm ngặt, có kiểm soát ra vào.
- Hạn chế quyền truy cập (Access Control): Áp dụng nguyên tắc quyền tối thiểu. Chỉ những nhân sự có thẩm quyền và nhu cầu công việc thực sự mới được phép truy cập vào cơ sở dữ liệu sinh trắc học.
- Hệ thống theo dõi, giám sát (Logging & Monitoring): Phải có hệ thống ghi lại mọi hành động truy cập, xem, sửa, xóa dữ liệu sinh trắc học để có thể phòng ngừa, phát hiện và điều tra các hành vi xâm phạm.
- Thông báo khi có thiệt hại: Nếu việc xử lý dữ liệu sinh trắc học gây thiệt hại cho chủ thể dữ liệu (ví dụ: do rò rỉ), tổ chức phải có trách nhiệm thông báo cho họ theo quy định của Chính phủ.
💡 Luật sư Nguyễn Lâm Sơn chia sẻ: “Một kinh nghiệm thực tế khi tư vấn cho một chuỗi phòng gym sử dụng hệ thống nhận dạng khuôn mặt để check-in: ban đầu, họ chỉ lưu trữ hình ảnh khuôn mặt của khách hàng. Chúng tôi đã chỉ ra rằng đây là một rủi ro pháp lý rất lớn. Giải pháp mà chúng tôi đề xuất là nâng cấp hệ thống để chuyển đổi hình ảnh khuôn mặt thành các ‘vector sinh trắc học’ (biometric templates) – là các chuỗi mã hóa không thể giải mã ngược ra ảnh gốc. Dù hacker có lấy được các vector này, chúng cũng không thể sử dụng để mạo danh. Đây là một biện pháp kỹ thuật then chốt để bảo mật dữ liệu sinh trắc học.”
Chế tài xử phạt vi phạm quy định về bảo vệ dữ liệu sinh trắc học theo luật là gì?
Do dữ liệu sinh trắc học là dữ liệu nhạy cảm, các hành vi vi phạm sẽ phải đối mặt với các chế tài xử phạt nghiêm khắc nhất theo pháp luật. Theo Điều 8 Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 91/2025/QH15, các mức phạt có thể lên tới 5% tổng doanh thu hoặc 3 tỷ đồng, cùng với trách nhiệm bồi thường thiệt hại và nguy cơ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Việc đầu tư vào các biện pháp bảo vệ dữ liệu sinh trắc học không chỉ là tuân thủ pháp luật, mà còn là một khoản đầu tư vào việc bảo vệ tài sản và uy tín của doanh nghiệp. Một vụ rò rỉ dữ liệu sinh trắc học có thể gây ra một cuộc khủng hoảng niềm tin không thể khắc phục.
DPVN: Dịch Vụ Tư Vấn và Triển Khai Giải Pháp Bảo Mật Dữ Liệu Sinh Trắc Học
Việc triển khai các hệ thống sử dụng dữ liệu sinh trắc học đòi hỏi sự kết hợp sâu sắc giữa chuyên môn pháp lý, an ninh mạng và đạo đức công nghệ.
Đội ngũ của DPVN, với sự kết hợp giữa các chuyên gia pháp lý do Luật sư Nguyễn Lâm Sơn dẫn dắt và các đối tác công nghệ hàng đầu, có thể giúp bạn xây dựng một giải pháp tuân thủ toàn diện. Hãy liên hệ với chúng tôi:
Hotline: 0982976486
Email: lamson@baovedlcn.vn
Địa chỉ: Tầng 6 Tòa Star Tower, Phố Trương Công Giai, Phường Yên Hòa, Quận Cầu Giấy, Thành Phố Hà Nội
Câu hỏi thường gặp về bảo vệ dữ liệu sinh trắc học
1. So sánh sự khác biệt trong bảo vệ dữ liệu sinh trắc học giữa Luật 2025 và quy định hiện hành?
Khác biệt lớn nhất là Luật Bảo vệ dữ liệu 2025 đã đưa ra các yêu cầu về biện pháp bảo vệ cụ thể tại Điều 31 (bảo mật vật lý, hạn chế truy cập, giám sát…). Nghị định 13 hiện hành chỉ dừng lại ở việc phân loại nó là dữ liệu nhạy cảm và yêu cầu các biện pháp bảo vệ nâng cao một cách chung chung.
2. Hình ảnh chân dung có phải là dữ liệu sinh trắc học không?
Bản thân một bức ảnh chân dung được xem là dữ liệu cá nhân cơ bản. Tuy nhiên, khi bức ảnh đó được sử dụng để tạo ra một mẫu nhận dạng khuôn mặt (facial template) cho mục đích xác thực, thì cái mẫu đó chính là dữ liệu sinh trắc học.
3. Doanh nghiệp có cần sự đồng ý của nhân viên để sử dụng máy chấm công vân tay không?
Có. Do dữ liệu vân tay là dữ liệu nhạy cảm, việc thu thập nó đòi hỏi phải có sự đồng ý tường minh và tự nguyện của nhân viên. Việc đưa điều khoản này vào hợp đồng lao động một cách ép buộc có thể không đảm bảo tính tự nguyện. Doanh nghiệp nên sử dụng một phiếu đồng ý riêng.
4. Chúng tôi có cần lập hồ sơ ĐGTĐ cho việc thu thập dữ liệu sinh trắc học không?
Chắc chắn CÓ. Việc xử lý dữ liệu sinh trắc học luôn được xem là một hoạt động có rủi ro cao. Do đó, doanh nghiệp bắt buộc phải lập Hồ sơ Đánh giá Tác động xử lý dữ liệu cá nhân và nộp cho cơ quan chức năng.
5. Dữ liệu sinh trắc học có được chuyển ra nước ngoài không?
Được phép, nhưng phải tuân thủ các quy định cực kỳ nghiêm ngặt về chuyển dữ liệu cá nhân ra nước ngoài. Doanh nghiệp phải chứng minh được rằng quốc gia nhận dữ liệu có các biện pháp bảo vệ tương xứng và phải hoàn thành đầy đủ thủ tục lập Hồ sơ ĐGTĐ Chuyển dữ liệu.
Nguồn tham khảo:
- Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân số 91/2025/QH15: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Luat-Bao-ve-du-lieu-ca-nhan-2025-so-91-2025-QH15-625628.aspx
- Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Cong-nghe-thong-tin/Nghi-dinh-13-2023-ND-CP-bao-ve-du-lieu-ca-nhan-562955.aspx
- Cổng thông tin quốc gia về bảo vệ dữ liệu cá nhân: https://baovedlcn.gov.vn
- Article 9 of GDPR – Processing of special categories of personal data: https://gdpr-info.eu/art-9-gdpr/
- NIST – Biometric Data Protection: https://www.nist.gov/itl/applied-cybersecurity/privacy-engineering/collaboration-space/browse/biometric-data
