Quy định bảo vệ dữ liệu cá nhân trong ngành tài chính, ngân hàng đặt ra những yêu cầu tuân thủ ở mức độ cao nhất do tính chất nhạy cảm của thông tin tín dụng. Tại DPVN, chúng tôi cung cấp giải pháp toàn diện giúp các tổ chức tín dụng bảo mật thông tin khách hàng ngân hàng và đảm bảo an toàn giao dịch theo đúng pháp luật.
Tổng quan các văn bản pháp luật cụ thể nào quy định về bảo vệ dữ liệu trong ngành tài chính, ngân hàng?
Việc bảo vệ dữ liệu trong ngành tài chính, ngân hàng được điều chỉnh bởi một khung pháp lý đa tầng và chặt chẽ, bao gồm: Nghị định 13/2023/NĐ-CP, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 91/2025/QH15, Luật Các tổ chức tín dụng 2024, Luật Phòng, chống rửa tiền 2022, và các thông tư chuyên ngành của Ngân hàng Nhà nước về an toàn hệ thống thông tin.
Ngành tài chính, ngân hàng luôn là lĩnh vực đi đầu và chịu sự giám sát chặt chẽ nhất về bảo mật thông tin. Nguyên nhân là do các tổ chức này xử lý một khối lượng khổng lồ dữ liệu cá nhân nhạy cảm, bao gồm thông tin định danh, thông tin tài sản, lịch sử giao dịch… Việc rò rỉ các thông tin này có thể gây ra thiệt hại tài chính trực tiếp và nghiêm trọng. Do đó, các văn bản pháp luật đều có những quy định rất khắt khe.
Về chuyên môn sâu, các tổ chức tín dụng phải đối mặt với một “nghĩa vụ kép”:
- Tuân thủ quy định chung: Phải đáp ứng tất cả các yêu cầu của Nghị định 13 và Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 2025 như mọi doanh nghiệp khác.
- Tuân thủ quy định chuyên ngành: Phải đáp ứng các yêu cầu bổ sung, thường là nghiêm ngặt hơn, được quy định trong các luật và thông tư dành riêng cho lĩnh vực ngân hàng.
Các tổ chức tài chính, ngân hàng có những trách nhiệm và nghĩa vụ cốt lõi nào?
Trách nhiệm của các tổ chức tài chính, ngân hàng được nâng lên một mức độ cao hơn, bao gồm: thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ đối với dữ liệu nhạy cảm, tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn bảo mật của Ngân hàng Nhà nước, không sử dụng thông tin tín dụng cho mục đích khác nếu không có sự đồng ý, và phải thông báo ngay khi có sự cố liên quan đến tài khoản.
Điều 27 Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 91/2025/QH15 đã dành riêng một điều khoản để quy định về các nghĩa vụ đặc thù này.
Nghĩa vụ 1: Tuân thủ quy định về Dữ liệu Nhạy cảm
Toàn bộ thông tin định danh khách hàng của ngân hàng được xếp vào loại dữ liệu nhạy cảm. Do đó, các ngân hàng bắt buộc phải:
- Chỉ định bộ phận và nhân sự phụ trách bảo vệ dữ liệu cá nhân.
- Thông báo cho khách hàng rằng thông tin của họ là dữ liệu nhạy cảm.
- Áp dụng các biện pháp bảo vệ nâng cao.
Nghĩa vụ 2: Hạn chế sử dụng Thông tin Tín dụng
Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 91/2025/QH15 quy định rõ, tổ chức tín dụng không được sử dụng thông tin tín dụng của khách hàng để chấm điểm tín dụng, đánh giá mức độ tín nhiệm khi chưa có sự đồng ý của họ.
💡 Luật sư Nguyễn Lâm Sơn chia sẻ: “Đây là một quy định rất tiến bộ. Nó ngăn chặn việc các ngân hàng tự động sử dụng dữ liệu giao dịch của khách hàng để xây dựng các mô hình chấm điểm tín dụng cho các mục đích khác (ví dụ: bán chéo sản phẩm, chia sẻ cho công ty tài chính con) mà không có sự cho phép rõ ràng. Điều này buộc các ngân hàng phải minh bạch hơn về hoạt động xử lý dữ liệu cá nhân tự động của mình.”
Nghĩa vụ 3: Tuân thủ các Tiêu chuẩn An toàn của Ngân hàng Nhà nước
Các tổ chức tín dụng phải tuân thủ các quy định về an toàn hệ thống thông tin do Ngân hàng Nhà nước ban hành, ví dụ như Thông tư 09/2020/TT-NHNN. Các quy định này yêu cầu các biện pháp rất cụ thể về quản lý truy cập, mã hóa, bảo mật mạng, và ứng phó sự cố.
Khách hàng (Chủ thể dữ liệu) có những quyền gì đối với dữ liệu của mình tại ngân hàng?
Khách hàng có đầy đủ 11 quyền của một chủ thể dữ liệu, bao gồm quyền được biết, quyền đồng ý, quyền truy cập sao kê và lịch sử giao dịch, quyền yêu cầu chỉnh sửa thông tin cá nhân, và đặc biệt là quyền yêu cầu ngân hàng không chia sẻ thông tin của mình cho các mục đích marketing của bên thứ ba.
Việc hiểu rõ các quyền này giúp khách hàng chủ động bảo vệ tài sản và thông tin của mình. Các quyền quan trọng nhất bao gồm:
- Quyền được biết và minh bạch: Ngân hàng phải cung cấp một chính sách bảo mật rõ ràng, giải thích cách họ thu thập, sử dụng và bảo vệ dữ liệu của bạn.
- Quyền truy cập: Bạn có quyền yêu cầu ngân hàng cung cấp sao kê tài khoản, lịch sử giao dịch và các thông tin cá nhân khác mà họ đang lưu giữ.
- Quyền đồng ý riêng biệt: Ngân hàng phải có được sự đồng ý riêng của bạn trước khi chia sẻ thông tin cho các công ty con (công ty bảo hiểm, công ty chứng khoán) để bán chéo sản phẩm.
- Quyền yêu cầu xóa dữ liệu: Khi bạn đóng tài khoản, bạn có quyền yêu cầu xóa dữ liệu. Tuy nhiên, ngân hàng có nghĩa vụ pháp lý phải lưu trữ một số thông tin nhất định trong một khoảng thời gian theo luật định.
Các biện pháp và giải pháp kỹ thuật nào để tuân thủ quy định trong ngành tài chính, ngân hàng?
Doanh nghiệp trong ngành tài chính, ngân hàng phải áp dụng một hệ thống các biện pháp bảo vệ đa tầng và chuyên sâu. Các giải pháp kỹ thuật cốt lõi bao gồm: mã hóa mạnh cho toàn bộ dữ liệu nhạy cảm, xác thực đa yếu tố (MFA), hệ thống giám sát và phát hiện xâm nhập (IDS/IPS), phân đoạn mạng, và các quy trình quản lý bản vá lỗ hổng nghiêm ngặt.
Dưới đây là một số biện pháp kỹ thuật và tổ chức mà các tổ chức tài chính, ngân hàng cần ưu tiên triển khai:
| Biện pháp | Mục tiêu |
|---|---|
| Mã hóa Toàn diện | Mã hóa cơ sở dữ liệu khách hàng, mã hóa đường truyền giao dịch (HTTPS, SSL/TLS), mã hóa các bản sao lưu. |
| Xác thực Đa yếu tố (MFA) | Áp dụng MFA cho cả khách hàng khi thực hiện giao dịch và cho nhân viên khi truy cập vào các hệ thống nội bộ quan trọng. |
| Quản lý Truy cập Chặt chẽ | Thực thi nguyên tắc quyền tối thiểu (least privilege), đảm bảo nhân viên chỉ có thể truy cập vào lượng dữ liệu tối thiểu cần thiết cho công việc của họ. |
| Giám sát An ninh Liên tục | Triển khai các hệ thống Giám sát An ninh (SIEM) để phát hiện và cảnh báo sớm các hoạt động đáng ngờ. |
DPVN: Dịch Vụ Tư Vấn Tuân Thủ Chuyên Biệt Cho Ngành Tài Chính – Ngân Hàng
Việc tuân thủ các quy định bảo vệ dữ liệu trong ngành tài chính, ngân hàng là một nhiệm vụ phức tạp, đòi hỏi sự kết hợp sâu sắc giữa chuyên môn pháp lý và an ninh mạng.
Đội ngũ của DPVN, với sự dẫn dắt của Luật sư Nguyễn Lâm Sơn, có kinh nghiệm tư vấn cho các tổ chức tài chính hàng đầu. Hãy tìm hiểu thêm tại website baovedlcn.vn hoặc liên hệ trực tiếp:
Hotline: 0982976486
Email: lamson@baovedlcn.vn
Địa chỉ: Tầng 6 Tòa Star Tower, Phố Trương Công Giai, Phường Yên Hòa, Quận Cầu Giấy, Thành Phố Hà Nội
Câu hỏi thường gặp về bảo vệ dữ liệu trong ngành tài chính, ngân hàng
1. Ngân hàng có được chia sẻ thông tin của tôi cho công ty đòi nợ không?
Có, nhưng phải tuân thủ các điều kiện. Việc chuyển giao thông tin cho bên thứ ba để thu hồi nợ thường được xem là một phần của quá trình thực hiện hợp đồng tín dụng. Tuy nhiên, ngân hàng phải có hợp đồng chặt chẽ với công ty đòi nợ, ràng buộc họ về nghĩa vụ bảo mật và chỉ được sử dụng thông tin cho đúng mục đích thu hồi nợ.
2. Dữ liệu eKYC (định danh điện tử) được pháp luật bảo vệ như thế nào?
Dữ liệu eKYC (hình ảnh, video, dữ liệu sinh trắc học) được xem là dữ liệu cá nhân nhạy cảm và phải được bảo vệ ở mức cao nhất. Các ngân hàng phải có biện pháp kỹ thuật mạnh để chống lại việc giả mạo, làm sai lệch và rò rỉ các dữ liệu này.
3. Nếu tôi bị lừa đảo mất tiền do lộ thông tin từ ngân hàng, ngân hàng có phải chịu trách nhiệm không?
Có. Nếu bạn có thể chứng minh được rằng thông tin của bạn bị lộ do lỗi hoặc sự thiếu sót trong hệ thống bảo mật của ngân hàng, thì ngân hàng, với vai trò là Bên Kiểm soát Dữ liệu, sẽ phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho bạn.
4. Ngân hàng có được sử dụng dữ liệu của tôi để đào tạo các mô hình AI không?
Chỉ khi có sự đồng ý rõ ràng và riêng biệt của bạn cho mục đích này. Việc sử dụng dữ liệu để huấn luyện AI không được xem là cần thiết để thực hiện hợp đồng. Hơn nữa, trước khi sử dụng, ngân hàng nên áp dụng các kỹ thuật khử nhận dạng dữ liệu để giảm thiểu rủi ro.
5. Các công ty Fintech có phải tuân thủ các quy định giống như ngân hàng không?
Có. Các công ty Fintech, với tư cách là “tổ chức cung ứng dịch vụ trung gian thanh toán” hoặc “các tổ chức được phép khác”, cũng được liệt kê rõ trong định nghĩa về dữ liệu nhạy cảm tại Nghị định 13. Do đó, họ phải tuân thủ các quy định nghiêm ngặt tương tự như các ngân hàng truyền thống.
Nguồn tham khảo:
- Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân số 91/2025/QH15: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Luat-Bao-ve-du-lieu-ca-nhan-2025-so-91-2025-QH15-625628.aspx
- Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Cong-nghe-thong-tin/Nghi-dinh-13-2023-ND-CP-bao-ve-du-lieu-ca-nhan-562955.aspx
- Luật Các tổ chức tín dụng 2024: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Tien-te-Ngan-hang/Luat-Cac-to-chuc-tin-dung-2024-553957.aspx
- Luật Phòng, chống rửa tiền 2022: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Tien-te-Ngan-hang/Luat-phong-chong-rua-tien-2022-506929.aspx
- Cổng thông tin quốc gia về bảo vệ dữ liệu cá nhân: https://baovedlcn.gov.vn