Ban lãnh đạo có vai trò gì trong việc xây dựng văn hóa bảo vệ dữ liệu cá nhân là câu hỏi then chốt, bởi cam kết từ cấp cao nhất chính là nền tảng để thúc đẩy tuân thủ. Tại DPVN, chúng tôi sẽ phân tích trách nhiệm của lãnh đạo và cung cấp giải pháp giúp bạn kiến tạo một văn hóa bảo vệ dữ liệu vững mạnh từ gốc rễ.
Trách nhiệm pháp lý của ban lãnh đạo trong việc bảo vệ dữ liệu cá nhân được quy định như thế nào?
Pháp luật không quy định trực tiếp chức danh “ban lãnh đạo” nhưng lại quy định trách nhiệm cao nhất cho người đại diện theo pháp luật của Bên Kiểm soát Dữ liệu. Với vai trò là người quyết định mục đích và phương tiện xử lý, ban lãnh đạo (đặc biệt là CEO) chịu trách nhiệm pháp lý cuối cùng cho mọi hoạt động tuân thủ và các vi phạm về dữ liệu cá nhân trong toàn bộ tổ chức.
Theo tinh thần của Nghị định 13/2023/NĐ-CP và Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 91/2025/QH15, trách nhiệm không thể bị ủy quyền một cách hoàn toàn. Mặc dù công việc thực thi có thể được giao cho các bộ phận chuyên môn, nhưng người đứng đầu doanh nghiệp vẫn là người chịu trách nhiệm giải trình trước pháp luật.
Về chuyên môn sâu, đây là nguyên tắc “Trách nhiệm giải trình” (Accountability) được thể hiện ở cấp độ cao nhất. Các cơ quan quản lý trên thế giới, bao gồm cả Cục An ninh mạng tại Việt Nam, đều mong muốn thấy được một “dòng chảy trách nhiệm” rõ ràng từ trên xuống dưới (top-down approach). Một chương trình tuân thủ thiếu sự bảo trợ và giám sát của ban lãnh đạo sẽ bị xem là không hiệu quả và thiếu tính nghiêm túc.
5 vai trò cốt lõi của ban lãnh đạo trong việc thiết lập chính sách và xây dựng văn hóa bảo vệ dữ liệu là gì?
Vai trò của ban lãnh đạo không chỉ dừng lại ở việc ký duyệt. Họ phải là người kiến tạo, dẫn dắt và duy trì văn hóa bảo vệ dữ liệu thông qua 5 vai trò chính: (1) Người định hướng chiến lược; (2) Người cấp phát nguồn lực; (3) Người bảo trợ cho chương trình tuân thủ; (4) Người truyền cảm hứng và làm gương; và (5) Người chịu trách nhiệm giải trình cuối cùng.
Việc tuân thủ chỉ thực sự hiệu quả khi nó trở thành một phần trong văn hóa doanh nghiệp, và văn hóa đó phải được bắt nguồn từ cấp lãnh đạo cao nhất.
1. Vai trò Người định hướng chiến lược
Ban lãnh đạo là người đặt ra tầm nhìn, tích hợp bảo vệ dữ liệu vào chiến lược kinh doanh chung của công ty. Họ phải là người quyết định rằng công ty sẽ cạnh tranh không chỉ bằng sản phẩm, giá cả, mà còn bằng sự tin cậy và tôn trọng quyền riêng tư.
Ví dụ thực tế: CEO của Apple, Tim Cook, đã nhiều lần công khai tuyên bố rằng “quyền riêng tư là một quyền con người cơ bản”. Tuyên bố này không chỉ là một khẩu hiệu marketing, mà nó định hướng cho toàn bộ quá trình phát triển sản phẩm của Apple, từ việc thiết kế các tính năng bảo mật trên iPhone cho đến việc xây dựng các chính sách minh bạch.
2. Vai trò Người cấp phát nguồn lực
Một chiến lược sẽ mãi chỉ nằm trên giấy nếu không có đủ nguồn lực để thực thi. Ban lãnh đạo có trách nhiệm phân bổ nguồn lực một cách đầy đủ cho chương trình bảo vệ dữ liệu.
- Ngân sách: Cấp đủ kinh phí để đầu tư vào các giải pháp công nghệ, thuê tư vấn, và tổ chức đào tạo.
- Nhân sự: Phê duyệt việc thành lập bộ phận bảo vệ dữ liệu cá nhân hoặc chỉ định nhân sự chuyên trách, đảm bảo họ có đủ thời gian và quyền hạn để làm việc.
3. Vai trò Người bảo trợ
Ban lãnh đạo phải là người bảo trợ cao nhất cho dự án tuân thủ. Sự bảo trợ này thể hiện qua việc tham gia vào các cuộc họp quan trọng, đưa ra các quyết định cuối cùng và hỗ trợ bộ phận chuyên trách khi họ gặp khó khăn trong việc phối hợp với các phòng ban khác.
4. Vai trò Người truyền cảm hứng và làm gương
Văn hóa bảo vệ dữ liệu được lan tỏa hiệu quả nhất khi chính các lãnh đạo là người làm gương.
💡 Luật sư Nguyễn Lâm Sơn chia sẻ: “Trong một buổi làm việc với một tập đoàn lớn, chúng tôi đã rất ấn tượng khi Tổng Giám đốc là người đầu tiên tham gia và hoàn thành khóa đào tạo trực tuyến về bảo vệ dữ liệu cá nhân, sau đó gửi một email cho toàn thể công ty, chia sẻ về tầm quan trọng của việc này và kêu gọi mọi người cùng tham gia. Hành động nhỏ đó có sức ảnh hưởng lớn hơn rất nhiều so với bất kỳ một quy định hay chính sách nào. Nó cho thấy đây là một cam kết từ cấp cao nhất.”
5. Vai trò Người chịu trách nhiệm giải trình
Cuối cùng, ban lãnh đạo là người chịu trách nhiệm cuối cùng. Họ phải thường xuyên yêu cầu các báo cáo về tình hình tuân thủ, về các rủi ro và các sự cố đã xảy ra. Họ là người phải trả lời trước Hội đồng quản trị, cổ đông và pháp luật về chương trình bảo vệ dữ liệu của công ty.
Lợi ích của việc có một văn hóa bảo vệ dữ liệu mạnh mẽ do ban lãnh đạo thúc đẩy là gì?
Một văn hóa bảo vệ dữ liệu mạnh mẽ không chỉ giúp giảm thiểu rủi ro pháp lý và tài chính. Nó còn mang lại những lợi ích kinh doanh to lớn, bao gồm việc tăng cường lòng tin của khách hàng, nâng cao uy tín thương hiệu, tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững và thu hút nhân tài.
Đầu tư vào văn hóa bảo vệ dữ liệu chính là đầu tư vào sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.
| Lợi ích | Tác động Tích cực |
|---|---|
| Xây dựng Lòng tin | Khách hàng sẽ tin tưởng và sẵn sàng chia sẻ dữ liệu hơn khi họ biết doanh nghiệp thực sự coi trọng quyền riêng tư của họ. |
| Nâng cao Uy tín Thương hiệu | Một doanh nghiệp không có bê bối về dữ liệu sẽ có hình ảnh tốt hơn trong mắt công chúng và các nhà đầu tư. |
| Tạo Lợi thế Cạnh tranh | Trong một thị trường đông đúc, cam kết bảo vệ dữ liệu có thể là một yếu tố khác biệt, giúp thu hút các khách hàng khó tính. |
| Thu hút và Giữ chân Nhân tài | Nhân viên muốn làm việc cho một công ty có đạo đức và tôn trọng quyền của họ. |
DPVN: Dịch Vụ Tư Vấn Chiến Lược và Đào Tạo Cho Ban Lãnh Đạo
Chúng tôi hiểu rằng việc thuyết phục và trang bị kiến thức cho ban lãnh đạo là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong mọi dự án tuân thủ.
DPVN cung cấp các buổi hội thảo, đào tạo chuyên biệt dành riêng cho cấp quản lý và ban lãnh đạo, giúp họ hiểu rõ trách nhiệm pháp lý và vai trò chiến lược của mình. Hãy liên hệ với Luật sư Nguyễn Lâm Sơn để được tư vấn:
Hotline: 0982976486
Email: lamson@baovedlcn.vn
Địa chỉ: Tầng 6 Tòa Star Tower, Phố Trương Công Giai, Phường Yên Hòa, Thành Phố Hà Nội
Câu hỏi thường gặp về vai trò của ban lãnh đạo
1. Người đại diện theo pháp luật có phải chịu trách nhiệm cá nhân không?
Có. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của vi phạm, ngoài trách nhiệm của pháp nhân (công ty), người đại diện theo pháp luật và các cá nhân có liên quan trong ban lãnh đạo có thể phải đối mặt với các chế tài hành chính hoặc thậm chí là truy cứu trách nhiệm hình sự.
2. Làm thế nào để ban lãnh đạo có thể giám sát hiệu quả chương trình bảo vệ dữ liệu?
Ban lãnh đạo nên yêu cầu bộ phận chuyên trách (DPO) báo cáo định kỳ về các chỉ số quan trọng, ví dụ như: số lượng yêu cầu của chủ thể dữ liệu đã được xử lý, kết quả các cuộc đánh giá rủi ro, các sự cố an ninh đã xảy ra, và tiến độ của các dự án tuân thủ.
3. Vai trò của ban lãnh đạo có thay đổi giữa Nghị định 13 và Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân 2025 không?
Vai trò cốt lõi không thay đổi, nhưng mức độ rủi ro và trách nhiệm đã tăng lên đáng kể. Với các chế tài xử phạt nghiêm khắc hơn trong Luật 2025, vai trò giám sát và đảm bảo tuân thủ của ban lãnh đạo càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
4. Nếu công ty chúng tôi thuê ngoài dịch vụ DPO, ban lãnh đạo có hết trách nhiệm không?
Không. Việc thuê ngoài dịch vụ DPO là một giải pháp để có được chuyên môn, nhưng trách nhiệm pháp lý cuối cùng vẫn thuộc về ban lãnh đạo của công ty. DPO thuê ngoài đóng vai trò là người cố vấn, còn ban lãnh đạo vẫn là người ra quyết định và chịu trách nhiệm.
5. Một ví dụ cụ thể về việc ban lãnh đạo thất bại trong vai trò của mình là gì?
Một ví dụ điển hình là các vụ rò rỉ dữ liệu lớn trên thế giới, nơi mà sau khi điều tra, người ta phát hiện ra rằng bộ phận an ninh mạng đã nhiều lần cảnh báo về các lỗ hổng nhưng ban lãnh đạo đã phớt lờ hoặc không cấp đủ ngân sách để khắc phục. Trong những trường hợp này, ban lãnh đạo phải chịu trách nhiệm trực tiếp cho hậu quả.
Nguồn tham khảo:
- Nghị định 13/2023/NĐ-CP về bảo vệ dữ liệu cá nhân: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Cong-nghe-thong-tin/Nghi-dinh-13-2023-ND-CP-bao-ve-du-lieu-ca-nhan-562955.aspx
- Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân số 91/2025/QH15: https://thuvienphapluat.vn/van-ban/Bo-may-hanh-chinh/Luat-Bao-ve-du-lieu-ca-nhan-2025-so-91-2025-QH15-625628.aspx
- Cổng thông tin quốc gia về bảo vệ dữ liệu cá nhân: https://baovedlcn.gov.vn
- Harvard Business Review – Data Privacy Needs a “Tone at the Top”: https://hbr.org/2020/01/data-privacy-needs-a-tone-at-the-top
- IAPP – The Business Case for Privacy: https://iapp.org/resources/article/the-business-case-for-privacy/